- Czuję, że zostałam zignorowana. Odpowiedź ukraińskich władz to tylko urzędniczy bełkot, zimne biurokratyczne pismo. Niemniej jednak nadal będę walczyć o ekshumacje ofiar rzezi na Wołyniu. Planuję zwrócić się o pomoc do Parlamentu Europejskiego - mówi WP Karolina Romanowska, przewodnicząca Stowarzyszenia Pojednanie Polsko-Ukraińskie. Na początku września złożyła prywatny wniosek o ekshumację ofiar w Ugłach, gdzie spoczywa około 100 ofiar, w tym osiemnaście członków jej rodziny.

37-letnia Romanowska, składając wniosek do władz, zwróciła się także do prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego oraz ukraińskiego Instytutu Narodowej Pamięci, który poparł jej starania. Choć jej wniosek ma charakter prywatny, Romanowska twierdzi, że spełnia wymogi ukraińskiego prawa dotyczące identyfikacji miejsc pochówku ofiar. Jedna z ukraińskich firm archeologicznych zgodziła się na otwarcie mogiły.

Gdyby władze Ukrainy przyjęły procedurę indywidualnej zgody, wiele polskich rodzin mogłoby przenieść szczątki swoich bliskich z bezimiennych mogił na cmentarze. Niestety, Ministerstwo Kultury i Komunikacji Strategicznej Ukrainy odmówiło rozpatrzenia wniosku.

W piśmie czytamy, że poszukiwania i ekshumacje ofiar wojen należą do kompetencji państwowej Międzyresortowej Komisji, która obejmuje kilka ukraińskich instytucji, w tym Instytut Narodowej Pamięci oraz Ministerstwo Kultury. Komisja ta wcześniej odrzuciła 65 wniosków skierowanych przez polski Instytut Pamięci Narodowej, co budzi dodatkowe kontrowersje.

- Sprawa Wołynia jest wykorzystywana, aby skłócić nasze narody. Rozwiązanie tej kwestii to jedyny sposób, aby odebrać paliwo propagandowe Rosji. Działania stowarzyszenia wspiera kościół, a także wielu ukraińskich żołnierzy, którzy przyznali, że sprawcy zbrodni nie powinni być uznawani za bohaterów narodowych Ukrainy - komentuje Romanowska.

W tym roku polscy politycy, w tym szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz, podkreślali, że Polska oczekuje umożliwienia poszukiwań i ekshumacji ofiar zbrodni dokonywanych przez UPA na Polakach. Polska naciska na przeprowadzenie tych prac, akcentując ich znaczenie dla historycznego dialogu między narodami.

Dyskusje na temat pomnika ofiar wojen oraz ekshumacji zyskują na znaczeniu, a złożoność tej sprawy staje się tematem poruszanym na arenie międzynarodowej. Wiele organizacji i instytucji w Polsce oraz na Ukrainie wskazuje na potrzebę zrozumienia i pojednania między narodami, jednak droga do realizacji tego celu wydaje się być wyboista i pełna przeszkód.