Śledź odgrywa kluczową rolę w morskich ekosystemach, będąc istotnym ogniwem łańcucha pokarmowego, będąc pożywieniem dla większych ryb, ptaków morskich oraz ssaków. Zwykle żywi się planktonem, drobnymi organizmami, skorupiakami i larwami ryb.

Jednak badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu w Uppsali ujawniły szokujące informacje: nie wszystkie bałtyckie śledzie są planktonożercami! Część z nich zaczęła preferować rybie mięso, co prowadzi do ich ewolucji w kierunku drapieżnictwa, a co za tym idzie – stają się one większe i bardziej tłuste.

Ewolucja śledzia bałtyckiego – odkrycie lokalnego rybaka

W XVIII wieku Karol Linneusz, znany jako twórca nowoczesnej taksonomii, zdefiniował śledzia bałtyckiego jako podgatunek śledzia atlantyckiego, przystosowany do warunków słonawej wody Morza Bałtyckiego. Jednakże współczesne badania wykazały, że śledzie dzielą się na różne ekotypy, adaptujące się do zmiennych warunków klimatycznych i zasolenia.

O „nowym” gatunku powiadomił naukowców lokalny rybak, który zauważył istnienie pobliskiej populacji wyjątkowo dużych osobników. Wspomniał, że te ryby regularnie odbywają tarło w tym samym miejscu co roku.

- Miejscowi są świadomi wyjątkowo dużych bałtyckich śledzi, które tarło odbywają w tym samym miejscu – powiedział Leif Andersson, profesor na Uniwersytecie w Uppsali. Po pobraniu próbek i ich badaniu okazało się, że to genetycznie unikalna populacja, która mogła ewoluować przez setki, jeśli nie tysiące lat w tym rejonie.

Nowy gatunek – smaczniejszy i zdrowszy

Przeprowadzone badania wykazały, że nowe, duże śledzie mają uszkodzone skrzela, co może być związane z ich techniką polowania na inne ryby. Ten proces ewolucyjny przyczynił się do tego, że bałtyckie śledzie mają znacznie wyższą zawartość tłuszczu i mniejszą ilość szkodliwych dioksyn w porównaniu do ich planktonożernych kuzynów, co czyni je bardziej atrakcyjną opcją dla konsumentów.

Naukowcy poszli o krok dalej i postanowili zsekwencjonować cały genom nowych dużych śledzi oraz tych z różnych lokalizacji w Bałtyku. Okazało się, że te osobniki żywią się małymi rybami, co rzuca nowe światło na ich dietę i zachowania.

Jak to możliwe w Bałtyku?

Ale czemu akurat w Bałtyku wyewoluowały drapieżne śledzie? Morze Bałtyckie, będące stosunkowo młodym zbiornikiem wodnym, istnieje zaledwie od około 8000 lat, co oznacza, że nie było dużej konkurencji ze strony innych drapieżników takich jak makrele czy tuńczyki. To stwarza warunki do rozwoju unikalnych przystosowań w lokalnym ekosystemie.

Rodzaje śledzi i ich popularność

Warto wspomnieć, że śledź w kulturze kulinarnej ma swoje znaczenie. Jest znany w wielu krajach pod różnymi postaciami – Szwedzi uwielbiają go w postaci surströmming, a Japończycy wykorzystują w sushi oraz sashimi. W Niemczech natomiast uważany jest za delikates, co może przyczynić się do rosnącego zainteresowania nowym drapieżnym gatunkiem.

Nie tylko wędkowcy, ale także miłośnicy ryb powinni zwrócić uwagę na te prawdziwe rewolucje w świecie bałtyckich ryb. Odkrycie może mieć duże znaczenie zarówno dla lokalnych ekosystemów, jak i dla przemysłu rybnego.