W ostatnich latach, od 2014 roku, na odległych półwyspach Jamał i Gydan w północno-zachodniej Syberii w Rosji, cieszącym się mroźnym klimatem, pojawiło się ponad 20 tajemniczych kraterów. Te niepokojące zjawiska powstały w wyniku potężnych eksplozji, a ostatni z nich został odkryty w sierpniu 2023 roku. Co tak naprawdę kryje się za tymi niezwykłymi zjawiskami?

Naukowcy z Uniwersytetu Cambridge oraz Uniwersytetu w Grenadzie postanowili przyjrzeć się tym kraterom z bliska. Pomimo wcześniejszych teorii sugerujących, że eksplozje mogły być wynikiem nagromadzenia się metanu pod powierzchnią ziemi w wyniku topnienia wiecznej zmarzliny, nowe badania rzucają nowe światło na tę sprawę. Ostatnie odkrycia wskazują, że samo ocieplenie wiecznej zmarzliny nie wyst wystarczająco, aby wywołać eksplozję.

Co więcej, zmiany temperatury powierzchni prowadzą do szybkiej zmiany ciśnienia głęboko pod ziemią, co skutkuje uwolnieniem metanu. Naukowcy opisują ten proces jako podobny do sytuacji, gdy balon jest nadmiernie napompowany i w końcu eksploduje. Zjawisko to jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ może prowadzić do powstawania kolejnych kraterów.

Interesujące jest również to, że eksplozje te są związane z kriopegami - kieszeniami bardzo zimnych solanek, które pozostają w stanie ciekłym dzięki wysokiemu ciśnieniu oraz dużej zawartości soli. Te kriopegi znajdują się tuż nad hydratem metanu, co stwarza potencjalnie niebezpieczną sytuację. Woda z topniejącej zmarzliny spływa do tych kieszeni, zwiększając wewnętrzne ciśnienie. Gdy naprężenie staje się zbyt duże, w wiecznej zmarzlinie nad kriopegami pojawiają się pęknięcia, co prowadzi do uwolnienia ciśnienia i powoduje powstawanie potężnych eksplozji.

Czy te zjawiska mogą mieć wpływ na przyszłość regionu? Zmiany klimatyczne i ocieplenie ziemi wywołują lawinę pytań dotyczących stabilności wiecznej zmarzliny oraz potężnych zasobów metanu uwięzionych w syberyjskiej ziemi. Naukowcy na całym świecie śledzą te obiecujące, ale i niebezpieczne zjawiska, w nadziei na lepsze zrozumienie ich wpływu na naszą planetę. Czy czekają nas kolejne odkrycia w tej tajemniczej krainie?