Wargatek sanitarnik to jedna z najbardziej fascynujących ryb, które można zaobserwować w morskich ekosystemach. Te małe stworzenia żyjące wśród raf koralowych mają niezwykły sposób na przetrwanie – działają jako 'sanitarniki', oczyszczając skórę większych ryb z pasożytów. Każdego dnia przybywają one do 'stacji sanitarnych', gdzie można zaobserwować nietypowy rytuał dla ryb.

Zaskakujące są nie tylko ich zdolności do zapamiętywania swoich 'klientów' – badania wykazały, że wargatki są w stanie rozpoznać do 100 różnych ryb – ale także ich umiejętności związane z samoświadomością. W 2018 roku naukowcy dowiedli, że te ryby potrafią rozpoznać swoje odbicie w lustrze, co stanowi dowód na obecność pewnego poziomu świadomości wśród zwierząt.

Ostatnie badania prowadzone przez japońskich naukowców z Taigą Kobayashim na czele ujawniły jeszcze bardziej zdumiewającą właściwość wargatków – umiejętność wykorzystywania lustra jako narzędzia do oceny potencjalnych zagrożeń podczas walki o terytorium. W eksperymencie najpierw pokazywano rybom zdjęcia innych wargatków o różnych rozmiarach. Niezależnie od tego, czy intruz był większy, czy mniejszy, wargatki atakowały, broniąc swojego terytorium.

Jednak w momencie, gdy do akwarium wprowadzono lustro, ich strategie uległy zmianie. W przypadku mniejszych intruzów wargatki kontynuowały atak, ale gdy działo się to w obliczu większych ryb, wargatki wielokrotnie podpływały do lustra, aby ocenić swoje rozmiary w porównaniu do 'przeciwnika' i zredukowały swoją agresję, unikając ataku na większe ryby.

Badania te sugerują, że ich zdolność do korzystania z luster niesie ze sobą ważne implikacje w rozumieniu, jak ryby mogą oceniać zagrożenia i podejmować decyzje na podstawie wizualnych wskazówek. Jest to zaskakujące, ponieważ w ich naturalnym środowisku lustra nie występują.

To odkrycie rzuca nowe światło na zachowania ryb, które mogą wykorzystywać narzędzia dostarczane przez ludzi do nauki i adaptacji w ich środowisku. Warto się zastanowić, jakie inne tajemnice kryją się w podwodnym świecie i jak żywe istoty mogą zaskoczyć nas swoimi zdolnościami.