Rozrywka

Zaskakujące spotkanie w barze zmieniło życie Apolonii Raksy na zawsze. Jak walka z etykietami ukształtowała jej karierę?

2024-09-22

Apolonia Raksa przyszła na świat 14 kwietnia 1941 roku w Lidzie, na terenach dzisiejszej Białorusi. Po zakończeniu II wojny światowej jej rodzina przeniosła się do Polski, osiedlając się w pobliżu Wrocławia. Po ukończeniu szkoły podstawowej rozpoczęła studia polonistyczne, a równocześnie dołączyła do lokalnego kabaretu "Kalamburek". Występy na scenie były dla niej jedynie odskocznią od codzienności, aż do momentu, gdy z przypadku zyskała status gwiazdy.

Przełomowe wydarzenie miało miejsce pod koniec lat 50., kiedy Raksa, wraz z przyjaciółką, schroniła się w barze mlecznym przed deszczem. Tam natknął się na nią reporter młodzieżowego tygodnika "Dookoła Świata", który zaprosił ją na sesję zdjęciową. Mimo początkowych oporów, zgodziła się i wkrótce znalazła się na okładce gazety, zdobywając serca wielu fanów. Jej naturalne piękno przyciągnęło również uwagę reżyserki Marii Kaniewskiej, która obsadziła ją w kluczowej roli w filmie "Szatana z siódmej klasy" opartego na powieści Kornela Makuszyńskiego. Film odniósł ogromny sukces, a 19-latka z miejsca została okrzyknięta nową nadzieją polskiego kina.

Niemal od razu po premierze, Raksa otrzymała kolejne propozycje. Antonii Bohdziewicz zaprosił ją do swojego politycznego filmu "Rzeczywistość". W miarę jak oferta ról rosła, Pola zdecydowała się na zmianę studiów na łódzką szkołę filmową, którą ukończyła w 1964 roku. Jej debiut na scenie miał miejsce w teatrze, gdzie zdobywała uznanie, a później związała się z warszawskim Teatrem Współczesnym, w którym pracowała przez niemal 20 lat.

Jednak to rola w kultowym serialu "Czterej pancerni i pies" przyniosła jej największą popularność, mimo że początkowo nie chciała w nim grać. Ostatecznie zagrała sanitariuszkę Marusię, co okazało się zarówno błogosławieństwem, jak i przekleństwem, gdyż utknęła w stereotypowej „szufladce” jako aktorka grająca jedynie postacie naiwne i piękne dziewczęta. W wywiadach wyrażała pragnienie grania bardziej złożonych i mrocznych postaci, w opozycji do dominujących ról, jakie jej powierzano.

W życiu prywatnym Raksy także nie brakowało zawirowań. Jej małżeństwo z operatorem Andrzejem Kostenką zakończyło się z powodu licznych zdrad męża, które skandalizowały środowisko filmowe. Producent Gene Gutowski opisywał Kostenkę jako wiecznego playboya, który nie potrafił być wiernym mężem. Po latach prób ratowania związku, Raksa złożyła pozew o rozwód wczesnych lat 70., obiecując sobie, że nie powróci do małżeństwa.

Dziś Pola Raksa cieszy się statusą ikony polskiego kina, a jej ogromny wpływ na przemysł filmowy jest niezaprzeczalny. Jednak wciąż zmaga się z łatką, jaką nałożyli na nią twórcy, walcząc o uznanie swoich umiejętności w bardziej różnorodnych rolach. Jej historia jest świadectwem nie tylko talentu, ale także determinacji, by wyjść poza ograniczenia, jakie narzucała jej branża.