Czym są PFAS?

PFAS, czyli per- i polifluoroalkilowe substancje chemiczne, to niepokojąca grupa związków, która liczy sobie ponad 4700 różnych substancji. Te chemikalia są odporne na wysokie temperatury, wodę i tłuszcz, co sprawia, że znalazły zastosowanie w wielu produktach codziennego użytku, takich jak powłoki nieprzywierające, silikonowe narzędzia w kuchni, wodoodporna odzież, opakowania spożywcze, kosmetyki oraz środki czyszczące.

Jak PFAS wpływają na zdrowie?

Niestety, wyjątkowe właściwości PFAS wiążą się z poważnymi zagrożeniami zdrowotnymi. Badania wykazały, że substancje te mogą przyczyniać się do rozwoju wielu poważnych schorzeń, w tym uszkodzeń wątroby, chorób tarczycy oraz problemów z płodnością. Niektóre z nich, takie jak PFOA i PFOS, są uznawane za kancerogenne i mają zdolność do zakłócania równowagi hormonalnej.

PFAS w środowisku i gospodarce

PFAS są powszechnie stosowane w różnych branżach, w tym w lotnictwie, motoryzacji oraz przemyśle odzieżowym. Ich obecność jest nie tylko niebezpieczna dla zdrowia ludzi, ale i dla środowiska – substancje te mogą zanieczyszczać wody gruntowe, a ich usuwanie z gleby jest kosztowne i skomplikowane. Unia Europejska wprowadza coraz więcej ograniczeń i zakazów w użyciu PFAS, a niektóre kraje, takie jak Dania i Francja, już je wdrożyły.

Sytuacja w Polsce

W Polsce również zaczyna być zauważany problem PFAS, chociaż przez długi czas temat ten był pomijany. Niedawne badania wykazały obecność PFOA w rzekach Wiśle i Odrze, co stanowi alarmujący sygnał. Polska, podobnie jak inne państwa Unii Europejskiej, będzie musiała wprowadzić obowiązkowy monitoring PFAS do 2026 roku.

Co nas czeka w przyszłości?

Zagrożenia związane z PFAS mogą utrzymywać się przez dziesięciolecia, co stawia przed nami duże wyzwanie. Aby uniknąć przyszłych kryzysów zdrowotnych i ekologicznych, niezbędne jest ograniczanie emisji tych substancji oraz inwestowanie w nowe technologie ich oczyszczania. Jeżeli nie podejmiemy odpowiednich działań, PFAS mogą stać się trwałym elementem naszego środowiska, wpływając negatywnie na zdrowie ludzi oraz czystość wód, które spożywamy.