Grupa Orlen, jedna z największych firm paliwowych w Polsce, ogłosiła nową gamę ogromnych odpisów związanych z litewską rafinerią w Możejkach, którą zakupiła blisko 20 lat temu. Ten zakup miał stanowić część „jagiellońskich” ambicji polskiego państwa, jednak bilans wydaje się klęską.

Historia zakupu Możejek

W grudniu 2006 roku Orlen przejął kontrolę nad litewską firmą Mažeikių Nafta, zyskując 53,7 proc. akcji od Jukosu, a następnie, od rządu Litwy, kolejne 30,66 proc. W 2009 roku stał się jedynym właścicielem rafinerii, a spółka zaczęła działać jako AB ORLEN Lietuva.

Straty Orlenu

Jednakże z perspektywy czasu inwestycja ta przyniosła więcej strat niż zysków. Orlen nie wypłacał dywidendy w latach 2005 i 2006, co było bezprecedensowe od jego debiutu na giełdzie w 1999 roku. Kolejne lata także były obciążone stratami, co czyni Możejki jednym z największych ciężarów w portfolio Orlenu.

Problemy operacyjne i odpisy

Rafineria w Możejkach od samego początku borykała się z szeregiem problemów, takich jak trudności logistyczne, oraz politycznymi działaniami litewskiego rządu, który starał się zachować możliwości weta wobec decyzji Orlenu. Sprzedaż zakładu stała się poważnym tematem, a w 2014 roku Orlen dokonał historycznego odpisu wartości tego aktywu na 4,2 miliarda złotych, obniżając jej wycenę z 4,7 miliarda do jedynie 0,5 miliarda.

Zmienność wyników finansowych

Orlen przez kolejne lata obserwował zmienność wyników finansowych Możejek. Po kilku latach zysków nastąpiły straty związane z pandemią COVID-19, a 2022 rok przyniósł kolejny duży odpis operacyjny. Na początku 2023 roku Orlen ogłosił, że ponownie dokona odpisu na poziomie 1,44 miliarda złotych, co zasugerowało, że 2024 rok przyniesie nowe straty dla Orlen Lietuva.

Perspektywy na 2024 rok

W pierwszej części 2024 roku litewska spółka Orlen osiągnęła zysk w wysokości 214 milionów złotych, lecz po uwzględnieniu planowanego odpisu na 2,4 miliarda złotych, całkowity wynik finansowy znów ulegnie pogorszeniu. Warto zauważyć, że pod koniec 2023 roku Orlen planuje zredukować wartość aktywów Orlen Lietuva do zera.

Inwestycje w przyszłość

Orlen musiał również przyznać, że inwestycja w nową instalację do pogłębionej przeróbki ropy, mająca kosztować około 970 milionów euro, napotyka na znaczące opóźnienia oraz wzrastające koszty. Ta inwestycja, pierwotnie zaplanowana jako kluczowa dla przyszłości rafinerii, teraz może przynieść dodatkowe straty zamiast oczekiwanych zysków.

Podsumowanie

Z perspektywy szerszej analizy, skumulowany wynik rafinerii w Możejkach od 2007 do 2023 roku wyniesie około 2,8 miliarda złotych strat. Niepewność związana z przyszłością Orlen Lietuva i oczekiwaną utratą wartości aktywów nie daje nadziei na szybkie poprawienie sytuacji. Zarząd Orlenu, w osobie prezesa Ireneusza Fąfary, który zna litewskie aktywa z doświadczenia, stoi przed trudnym zadaniem przekształcenia tej pułapki finansowej w znacznie bardziej efektywną operację.