Miesiąc po podaniu makakom białka GDNF naukowcy zaobserwowali aktywację genu odpowiedzialnego za uzależnienie od alkoholu. – Efekt był zaskakujący: kiedy po terapii postawiliśmy przed nimi alkohol, ani jedna małpa go nie tknęła – relacjonuje prof. Bankiewicz, który prowadzi badania. W ciągu wielu miesięcy zwierzęta piły wyłącznie wodę, całkowicie unikając spożycia alkoholu. Badania te ukazały potencjał terapii genowej, podobnej do wykorzystywanej w leczeniu choroby Parkinsona, jako nowej metody walki z alkoholizmem.

Rok temu wyniki badań prof. Bankiewicza zostały opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Nature Medicine”, co spotkało się z ogromnym zainteresowaniem społeczności naukowej. Teraz badacze są na etapie dalszych prac, które obejmą badania z udziałem ludzi. – Jestem na to gotowy, ponieważ planuję zastosować tę terapię u dzieci cierpiących na rzadką, genetyczną chorobę AADC, która wpływa na wytwarzanie dopaminy. Chociaż zachęca nas potencjał tej metody, istnieją obawy o długoterminowe skutki aktywacji tego genu u ludzi, ponieważ może to wpłynąć na ich osobowość – zauważa naukowiec.

Naukowcy pracują teraz nad strategiami, które umożliwiłyby dezaktywację genu w razie potrzeby. Liczą na rozpoczęcie badań na ludziach w ciągu pięciu lat, ale podkreślają, że terapia będzie skierowana głównie do osób z ciężkimi uzależnieniami, dla których inne formy terapii zawiodły. Prof. Bankiewicz ostrzega przed ryzykiem związanym z operacjami na osobach, które mają długotrwałe problemy zdrowotne spowodowane alkoholem.

Jednak nadzieję w walce z uzależnieniem od alkoholu można również pokładać w mniej inwazyjnych metodach, takich jak przezczaszkowa stymulacja ultradźwiękowa, opracowana przez naukowców z Ecole Polytechnique Fédérale de Lausanne. Dzięki tej nieinwazyjnej metodzie, można stymulować określone obszary mózgu bez potrzeby chirurgi. – Umożliwia to trafienie w głębokie struktury mózgu z niespotykaną dotąd precyzją, co może zrewolucjonizować podejście do terapii uzależnień – mówi dr Pierre Vassiliadis.

Innym interesującym podejściem w leczeniu alkoholizmu jest wykorzystanie psylocybiny, psychoaktywnego związku występującego w halucynogennych grzybach. Naukowcy z Nowego Jorku wykazali, że psylocybina może zwiększać aktywność mózgu w obszarach odpowiedzialnych za podejmowanie decyzji i regulowanie emocji, a jednocześnie zmniejszać pragnienia alkoholowe. – Efekty stosowania psylocybiny są widoczne już na następny dzień, a ich utrzymanie pozytywnie wpływa na osoby uzależnione – wyjaśnia dr Broc Pagni.

Aby metoda ta mogła być powszechnie stosowana, potrzebne są dalsze badania na większej grupie pacjentów.

W Polsce Centrum Medyczne Magwise zwraca uwagę, że tradycyjne metody terapii, takie jak psychoterapia, nadal pozostają podstawą w leczeniu alkoholizmu. Dr Piotr Sulik podkreśla, że skuteczne zerwanie z nałogiem wymaga zrozumienia głębszych przyczyn uzależnienia, co często jest procesem długotrwałym.

Obecnie istnieje wiele ośrodków leczenia uzależnień w Polsce, zarówno publicznych, jak i prywatnych, jednak długość oczekiwania na terapię w ramach NFZ bywa zniechęcająca. W 2022 roku na detoksykacje przyjęto około 33 tysiące pacjentów, a na leczenie uzależnień od alkoholu 39,3 tysiąca pacjentów. To i tak niewiele w obliczu 900 tysięcy Polaków z problemem alkoholowym.

Pomimo rozwoju nowych terapii, takich jak TMS (przezczaszkowa stymulacja magnetyczna), które przynoszą pozytywne wyniki w redukcji potrzeby picia u około 60% pacjentów, lekarze ostrzegają, że rzeczywista walka z alkoholizmem często wymaga kombinacji różnych metod terapeutycznych oraz długoterminowego wsparcia.