Kraj

Święto Niepodległości: 106 lat temu Józef Piłsudski przejął władzę

2024-11-11

Autor: Marek

Na przełomie października i listopada 1918 roku, w obliczu rozpadu monarchii austro-węgierskiej oraz zbliżającej się klęski Niemiec, Polacy zaczęli odczuwać, że odbudowa niepodległego państwa polskiego jest na wyciągnięcie ręki.

Sytuacja międzynarodowa była dla Polski wyjątkowo korzystna. W momencie wybuchu I wojny światowej w 1914 roku, Polacy mogli jedynie marzyć o wolności. W 1918 roku jednak, wielkie mocarstwa były w stanie osłabienia, co stworzyło okazję do walki o niepodległość.

W Cieszynie, już od 19 października 1918 roku, funkcję rządową sprawowała Rada Narodowa Księstwa Cieszyńskiego pod przewodnictwem księdza Józefa Londzina. 28 października w Krakowie powołano Polską Komisję Likwidacyjną, liderowaną przez Wincentego Witosa, który przewodził PSL "Piast". Z kolei 31 października zaczęto przejmowanie władzy w Galicji należącej do Austro-Węgier.

6 i 7 listopada w Lublinie powołano Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej z Ignacym Daszyńskim na czele. W Warszawie działała Rada Regencyjna, którą powołali okupacyjni Niemcy i Austro-Węgrzy. Jej członkami byli między innymi Książę Zdzisław Lubomirski i arcybiskup Aleksander Kakowski.

Elektryzująca chwila nadeszła 10 listopada 1918 roku, kiedy Józef Piłsudski powrócił do Warszawy z więzienia w Magdeburgu, w towarzystwie m.in. Księcia Lubomirskiego oczekującego na niego na dworcu.

Po przybyciu, Piłsudski przejął dowództwo nad sytuacją w stolicy, co nastąpiło w idealnym momencie, gdy Niemiecka okupacja była already w fazie rozkładu. Już 11 listopada, Rada Regencyjna, ze względu na zewnętrzne i wewnętrzne zagrożenia, przekazała Piłsudskiemu władzę wojskową.

Dzień później, Rada Regencyjna rozwiązano i ogłoszono, że wszystkie obowiązki i odpowiedzialność za naród polski przekazuje się Piłsudskiemu. To historyczne wydarzenie otworzyło drogę do powstania niepodległej Polski.

Był to również moment, w którym zaczęto myśleć o nowym rządzie. Już 18 listopada powołano na premiera innego socjalistę, Jędrzeja Moraczewskiego, co jednocześnie podkreśliło różnorodność polityczną nowo powstałego rządu.

Wybory do Sejmu Ustawodawczego zaplanowane zostały na 26 stycznia 1919 roku, a sam Piłsudski, jako Tymczasowy Naczelnik Państwa, miał pełnić władzę aż do ich przeprowadzenia, co ustawiło nie tylko politkę wewnętrzną, ale także przyszłość Polski.

Niepodległość Polski była ciężko wywalczona, a droga do niej związana z wieloma dramatycznymi wydarzeniami w Europie. Warto pamiętać o bohaterach tamtych czasów, którzy przyczynili się do odbudowy wolności, a także o ważnych wartościach takich jak patriotyzm i determinacja w walce o swoje prawa.