Wielkie galaktyki radiowe (GRG) to fascynujące struktury we wszechświecie, które emitują potężne strumienie plazmy, rozciągające się na odległości milionów lat świetlnych. Te potężne wyrzuty plazmy są napędzane przez supermasywne czarne dziury znajdujące się w centrach galaktyk. Nowa generacja radioteleskopów, takich jak MeerKAT, zrewolucjonizowała nasze zrozumienie tych galaktyk. W ciągu ostatnich pięciu lat liczba znanych GRG wzrosła dramatycznie, co zostało przedstawione przez Kathleen Charlton, główną autorkę badań z Uniwersytetu w Kapsztadzie.

Ostatnio odkryta galaktyka radiowa, nieoficjalnie nazwana "Inkathazo", co w językach zulu i xhosa oznacza "kłopoty", przyciąga uwagę naukowców ze względu na swoje niezwykłe właściwości. W przeciwieństwie do innych GRG, Inkathazo wyróżnia się nietypowym kształtem strumieni plazmy. Zamiast być prostymi, jeden z nich jest zagięty, co kwestionuje dotychczasowe wyobrażenia o tym, jak te galaktyki powinny wyglądać.

Inkathazo znajduje się w centrum gromady galaktyk, co jest zaskakujące, ponieważ GRG zazwyczaj występują w izolacji. Obecność gromady może potencjalnie zakłócać tworzenie takich ogromnych strumieni plazmy, co rodzi istotne pytania dotyczące wpływu środowiska na ewolucję tych galaktyk. To odkrycie może zmienić nasze podejście do badań nad GRG, dodaje współautor badań, dr Kshitiji Thorat z Uniwersytetu w Pretorii.

Za pomocą MeerKAT naukowcy stworzyli jedną z najdokładniejszych map GRG, co ujawnia złożoność strumieni plazmy wydobywających się z Inkathazo. Zaskakujące jest to, że niektóre elektrony w tych strumieniach otrzymują ogromne dawki energii. Może to wynikać ze zderzeń strumieni plazmy z gorącym gazem w przestrzeniach międzygalaktycznych. Odkrycie te podważa dotychczasowe teorie i wskazuje na naszą niepełną wiedzę o zachowaniach fizycznych plazmy w ekstremalnych warunkach.

Co cieszy, w tym samym niewielkim skrawku nieba, gdzie odkryto Inkathazo, wcześniej zidentyfikowano również dwie inne GRG. To sugeruje, że na południowym niebie może istnieć wiele jeszcze nieodkrytych wielkich galaktyk radiowych, co podkreśla dr Jacinta Delhaize z Uniwersytetu w Kapsztadzie.

MeerKAT już wielokrotnie udowodnił swoje ogromne możliwości, a warto pamiętać, że jest to tylko przedsmak tego, co przyniesie SKA (Square Kilometre Array) – ogromny projekt teleskopowy w Australii i RPA, który ma rozpocząć badania przed końcem tej dekady. To może być moment przełomowy w astronomii, który pozwoli nam lepiej zrozumieć tajemnice wszechświata.