W Polsce coraz bardziej widoczny staje się problem z dostępem do gotówki, spowodowany nie tylko spadającą liczbą banków, ale również malejącą ilością bankomatów. Z niepokojem obserwujemy zjawisko kumulacji tych dwóch fal zjawisk, które może prowadzić do poważnych problemów finansowych dla wielu Polaków.

Zgodnie z danymi Wojciecha Boczoń z Bankier.pl, do końca marca 2024 roku w Polsce miało funkcjonować jedynie 20 869 bankomatów – to o 1 200 mniej niż w grudniu 2023 roku. Tak ogromny spadek w ilości automatów wypłacających gotówkę wynika między innymi z malejącej rentowności ich utrzymania. Wiele placówek bankowych, które do tej pory miały możliwość wypłaty gotówki, również znika z rynku.

W 2023 roku Narodowy Bank Polski podał, że 33% respondentów miało problemy podczas wypłaty gotówki, a najczęściej wskazywaną przyczyną były nieczynne bankomaty, co było przyczyną aż 53% przypadków. Są jednak sygnały ostrzegawcze, jak likwidacja niektórych bankomatów czy ograniczenia w maksymalnej wypłacie gotówki.

Zmiany na rynku płatności mogą stwarzać poważne konsekwencje. Utrzymanie łatwego dostępu do gotówki jest kluczowe, by zapewnić bezpieczeństwo finansowe nie tylko w sytuacjach kryzysowych, ale również dla osób wykluczonych, które mogą polegać tylko na gotówce jako na jedynej formie płatności.

Wzorem dla Polski mogą być praktyki stosowane w Wielkiej Brytanii, gdzie od niedawna wprowadzono nowe zasady mające na celu zapewnienie dostępu do gotówki dla wszystkich mieszkańców. Ustanowiono grupę 14 banków i towarzystw budowlanych, które są zobowiązane do przeprowadzania przeglądów lokalnych potrzeb finansowych w kontekście dostępu do gotówki. Ich prace koordynuje firma Link, operator wspólnej sieci bankomatów.

Przeglądy powinny uwzględniać demograficzne i transportowe potrzeby lokalnych społeczności, a także dostępność alternatywnych źródeł gotówki, takich jak sieci sklepów oferujących usługę cashback. W ten sposób władze Wielkiej Brytanii starają się przeciwdziałać powstawaniu „dziur” w dostępie do gotówki, co może być inspiracją dla Polski.

Nie ulega wątpliwości, że Polska powinna wprowadzić podobne mechanizmy i regulacje, aby zaspokoić potrzeby swoich obywateli w kontekście dostępu do gotówki. Warto przesyłać sygnały do parlamentarzystów i organizacji finansowych, aby problem ten został odpowiednio zaadresowany, zanim w Polsce dojdzie do kryzysu finansowego.