Z najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w październiku 2023 roku inflacja w Polsce wzrosła o 5% w porównaniu do roku poprzedniego, w porównaniu do 4,9% we wrześniu. Ekonomiści przewidują, że w listopadzie inflacja może nieco spowolnić z powodu wysokiej bazy odniesienia, jednak w nadchodzących miesiącach ponownie prawdopodobnie przyspieszy.

W pierwszej połowie tego roku inflacja była zgodna z celem Narodowego Banku Polskiego wynoszącym 2,5% z dozwolonymi odchyleniami. Obecny wzrost cen spowodowany jest głównie zwiększonymi kosztami energii oraz żywności, które są wynikiem wygaszania tarczy antyinflacyjnej, a także przywróceniem stawki VAT na podstawowe artykuły spożywcze i wzrostem cen energii.

Jednak co ciekawe, w ostatnich miesiącach wzrosła również tzw. inflacja bazowa, która nie obejmuje cen energii i żywności, a w wrześniu i październiku przekraczała 4% rok do roku. Wzrost kosztów energii dla firm stał się drugim najważniejszym powodem podwyżek cen, zaraz po rosnących kosztach pracy w wielu branżach.

Z badania przeprowadzonego przez Polski Instytut Ekonomiczny wynika, że niemal 60% przedsiębiorstw w Polsce w 2024 roku planuje podwyżki cen. Tylko 6% firm zamierza obniżyć swoje ceny, a aż 36% nie zmienia ich wcale. W branży produkcyjnej 68% firm podniosło ceny, w usługowej 56%, a w transportowej 49%.

Pytając przedsiębiorców o powody podwyżek, wymienili oni: - Koszty pracy (81%), - Koszty energii elektrycznej (63%), - Ceny materiałów i komponentów (59%), - Ceny surowców energetycznych (57%).

W budownictwie rosnące koszty pracy były najważniejszym powodem podwyżek cen (87%), w produkcji (84%), a w handlu (80%). Z kolei w branżach usługowych, poza transportem i logistyką, najwięcej wskazywano na wzrost kosztów energii (79%). W przemyśle, który zazwyczaj jest bardziej energochłonny, znaczenie tej kwestii było nieco mniejsze (73%).

Analitycy NBP w swoim „Szybkim Monitoringu” zauważają, że rosnące koszty pracy są powodem podwyżek cen w gospodarce, szczególnie w sektorze usługowym. W III kwartale 2023 roku podwyżki wprowadziło 21,8% firm, a 6,6% firm zdecydowało się na obniżki cen. Przewiduje się, że w IV kwartale około 53,2% przedsiębiorstw zamierza podnieść ceny, a tylko 3,1% planuje ich obniżki.

Wzrost kosztów pracy wpływa na dalszy wzrost inflacji. 70% przedsiębiorców uważa, że są one dużym obciążeniem dla ich działalności, a co piąta firma zamierza zwiększyć wynagrodzenia w najbliższych miesiącach, co jest związane z planowanym wzrostem płacy minimalnej od stycznia 2025 roku. Oprócz tego, przedsiębiorcy muszą zmagać się z niedoborem wykwalifikowanej siły roboczej, co wpływa na ich decyzje dotyczące wynagrodzeń.

Te zjawiska sugerują, że w najbliższym czasie nie możemy oczekiwać znaczącego spadku inflacji, co stanowi zmartwienie dla gospodarstw domowych w Polsce. Ceny mogą nadal rosnąć, co niesie ze sobą ryzyko pogorszenia sytuacji ekonomicznej najuboższych grup społecznych. Jak widać, wojna z inflacją z każdym dniem staje się coraz trudniejsza!