W 2025 roku w Polsce powstaną dwie nowe gminy: Grabówka na Podlasiu oraz Szczawa w Małopolsce. W przypadku Grabówki lokalna społeczność walczyła o utworzenie gminy przez ponad 20 lat. Do końca 2024 roku miejscowości Grabówka, Henrykowo, Sobolewo, Sowlany oraz Zaścianki nadal należą do gminy Supraśl.

Katarzyna i Piotr Todorczukowie, którzy mieszkają w tym regionie od dwóch dekad, rozpoczęli starania o odłączenie się od Supraśla z powodu długotrwałych represji ze strony władz PRL. Mimo to, ich pomysły na dialog z sąsiadami nie spotkały się z entuzjazmem. - Gdy zasugerowałam sołtysom, aby porozmawiać, usłyszałam, że to bez sensu - mówi Katarzyna.

Decyzje rządu Donalda Tuska zapoczątkowały nową erę dla Grabówki, a po latach starań w 2014 roku gmina niemal powstała. W 2015 roku rząd Prawa i Sprawiedliwości cofnął poparcie dla podziału, co doprowadziło do chaosu w społeczności i frustracji mieszkańców.

Piotr Todorczuk przypomina, że mieszkańcy chcieli wywieźć burmistrza na taczce z powodu niezadowolenia z jego decyzji. W międzyczasie mieszkańcy blokowali rondo na drodze krajowej i protestowali przeciwko braku działań rządu w tej sprawie.

Sprawa przyciągnęła również uwagę Trybunału Konstytucyjnego, gdyż mieszkańcy domagali się rzetelnych konsultacji społecznych przed jakimkolwiek podziałem. Katarzyna zaznacza, że w końcu decyzja o utworzeniu Grabówki została podjęta, co symbolizuje nadzieję na lepsze jutro.

Jednak życie w Grabówce nie jest proste. Mieszkańcy skarżą się na brak odpowiedniej infrastruktury, w tym systemu kanalizacji deszczowej oraz dróg o należytej nawierzchni. Pewna studzienka przypomina absurdalną sytuację z filmów Barei, gdzie klapa została umieszczona na podwyższeniu, tworząc utrudnienia dla mieszkańców. - Mieszkamy tutaj, ale nie mamy jak dojechać do domów - zauważa Piotr.

Katarzyna dodaje, że mimo braku miejsc spotkań w Grabówce, mieszkańcy wciąż są pełni nadziei na poprawę warunków życia. Mają na oku projekt budynku, który mógłby pełnić funkcję lokalnego urzędu oraz domu kultury.

Radosław Dobrowolski, burmistrz Supraśla, próbuje uspokajać sytuację, argumentując, że jego gmina inwestuje w lokalną infrastrukturę. Twierdzi, że zarzuty o zaniedbania są bezpodstawne. - Wybudowaliśmy przedszkole w Grabówce, a ci, którzy są za podziałem, zawsze znajdą powód do narzekań - mówi.

Jednak konflikt między gminami narasta, a Grabówka staje się symbolem walki o niezależność od większego miasta, jakim jest Białystok. Burmistrz Dobrowolski obawia się, że stająca się niezależna gmina Grabówka może stać się potencjalnym celem dla Białegostoku, zdobywającym nowe tereny na swoje potrzeby.

Dyskusje na temat podziału gminy są gorące, a społeczeństwo nie ma zamiaru ustępować. Grabówka chce być pełnoprawną gminą, co oznacza realne zmiany w życiu mieszkańców. "To nie koniec naszej walki, to początek - mówi pełna pasji Katarzyna Todorczuk. - W końcu otworzyliśmy szampana, po tylu latach oczekiwania, mimo że smak wina był gorzki, a jednak był to smak zwycięstwa!"