Wojna prezydenta Rosji Władimira Putina przeciwko Ukrainie trwa już ponad trzy lata, co prowadzi do intensyfikacji pytań dotyczących możliwości zawarcia pokoju lub osiągnięcia zwycięstwa.

Definicja tych pojęć różni się w zależności od strony konfliktu. Dla Putina celem jest zniszczenie Ukrainy jako niezależnego państwa i podporządkowanie jej rosyjskiej kontroli.

Historyk Aleksander Etkind prognozuje pesymistyczny przebieg dla Rosji, mówiąc: "To ostatnia wojna Rosji. Doprowadzi do jej upadku". Po dwóch i pół roku intensywnych działań wojennych, Rosja kontroluje zaledwie około 18% terytorium Ukrainy, a większość zysków terytorialnych miała miejsce już w 2014 roku. Z perspektywy celów wojennych Putina, obecna inwazja okazuje się klęską.

Czy jest możliwa zmiana tej sytuacji?

Nie widać oznak zmniejszenia woli walki po stronie Ukraińców. Choć niektórzy z respondentów w badaniach opinii publicznej rozważają ustępstwa terytorialne jako cenę za pokój, nie sugerują one, że Ukraina ma zostać zlikwidowana z mapy. Tego rodzaju układ byłby jedynie "pyrrusowym zwycięstwem Rosji".

Wsparcie finansowe. Wiele miliardów dolarów z Europy i USA pomaga Ukrainie, jednak pojawia się pytanie, jak długo będzie ono kontynuowane, zwłaszcza biorąc pod uwagę potencjalny powrót Donalda Trumpa do Białego Domu. Warto zaznaczyć, że wkład Unii Europejskiej, w porównaniu do PKB, nie jest szczególnie wysoki, lecz wola polityczna Europy do pomocy Ukrainie wciąż pozostaje silna.

Na froncie panuje impas. Produkcja amunicji w Europie wzrasta, co może się przełożyć na dwa miliony pocisków artyleryjskich w przyszłym roku. Tymczasem Rosja zmaga się z trudnościami w zwiększaniu swojej produkcji i staje się coraz bardziej uzależniona od amunicji z Korei Północnej.

Ukraińska armia, mimo wcześniejszych sukcesów, stanęła w obliczu wyzwań. Chociaż zdołała wyprzeć siły rosyjskie w rejonach Chersonia i Charkowa, ich kontrofensywa latem 2023 roku zakończyła się niepowodzeniem. Jednak niedawna ofensywa na rosyjski region Kurska pokazała, że ukraińskie siły wciąż potrafią zadawać ciosy, co dowodzi ich elastyczności i odporności.

Co przyniesie przyszłość? By zrealizować trwały pokój, należy spełnić dwa warunki. Po pierwsze, Putin musi stracić władzę. Rządzi twardą ręką i jest zbyt przywiązany do swojego imperialnego podejścia, by zaakceptować prawdziwy pokój. Po drugie, przyszłość Ukrainy musi być zabezpieczona poprzez członkostwo w UE oraz wiarygodne, zachodnie gwarancje bezpieczeństwa.

Tylko wtedy można rozważać możliwość zakończenia konfliktu. Taki pokój byłby korzystny nie tylko dla Ukrainy, ale również dla Rosji, która mogłaby uwolnić się od swoich szkodliwych projektów imperialnych i zacząć stawać się normalnym, prosperującym państwem w XXI wieku.

W międzynarodowych analizach znawcy sytuacji zwracają uwagę, że dążenie Ukrainy do integracji z Zachodem to kwestia kluczowa dla stabilności regionu. Eksperci przewidują, że nadchodzące dwa lata będą decydujące zarówno dla sytuacji na froncie, jak i przyszłości politycznej obu krajów.