W październiku 2024 roku, na podstawie Dwustronnej Umowy Inwestycyjnej Australia-Polska (BIT), GreenX Metals otrzymało odszkodowanie w wysokości 252 mln GBP (około 1,3 miliarda złotych), w tym 16 mln zł tytułem odsetek. Wyrok ten zapadł po tym, jak Trybunał jednogłośnie orzekł, że Polska naruszyła swoje zobowiązania traktatowe, w wyniku czego 924 mln zł zostało przyznanych na mocy wyroku Trybunału Konstytucyjnego.

W odpowiedzi na ten wyrok, w listopadzie 2024 roku Polska złożyła wniosek o stwierdzenie nieważności wyroku BIT przed sądami Anglii i Walii oraz przed sądami w Singapurze. Sprawa odnosi się do kontrowersyjnego projektu niedoszłej kopalni węgla Jan Karski oraz planu Dębiensko, który miał być realizowany w lubelskim zagłębiu węglowym. W polskim stanowisku przewija się argumentacja dotycząca aspekty jurysdykcyjne oraz brak sprawiedliwości proceduralnej w kontekście tej decyzji.

Eksperci podkreślają, że standard wymagany do uznania takiego wniosku jest niezwykle wysoki. Sądy w Anglii i Singapurze w większości przypadków odrzucają podobne wnioski, co stawia Polskę w trudnej sytuacji. Może to prowadzić do dalszych kosztów związanych z długotrwałymi postępowaniami prawnymi oraz wpływać na stabilność inwestycyjną w kraju.

Dodatkowo, inwestycje takie jak projekt GreenX są niezwykle ważne w kontekście transformacji energetycznej i środowiskowej, gdzie Polska stara się ograniczyć emisje CO2, walcząc jednocześnie z wyzwaniami związanymi z cenami energii i zależnością od węgla.

Jakie mogą być długofalowe skutki tego wyroku dla polskiego górnictwa oraz dla stosunków handlowych polsko-australijskich? W obliczu nadchodzących wyborów oraz zmieniającej się polityki klimatycznej, Polska znajduje się na rozdrożu - co stworzy nowe wyzwania, ale także możliwości w sektorze energetycznym. Warto obserwować, jakie kroki podejmą władze w tej sprawie, aby uniknąć dalszych kosztów i kryzysów.