Nauka

Witamina D: Cudowny eliksir zdrowia, czy tylko mit? Odkrycia naukowców na temat zapotrzebowania organizmu

2025-01-10

Autor: Agnieszka

Witamina D, przez wielu uważana za eliksir zdrowia, miała stać się kluczem do lepszego samopoczucia i wyniku sportowego. Liczne badania sugerowały, że jej wyższe stężenie w organizmie mogłoby zapobiegać różnorodnym schorzeniom. Jednakże aktualne badania nie potwierdzają, że zwiększone dawki przekraczające normę rzeczywiście przynoszą zdrowotne korzyści.

Z danych Euromonitor International wynika, że w Stanach Zjednoczonych wydatki na suplementy witaminy D wzrosły z 248 milionów dolarów w 2008 roku do ponad 1 miliarda dolarów dzisiaj, a prognozy przewidują, że do 2027 roku rynek osiągnie 1,9 miliarda dolarów. W Polsce, boom na witaminę D nastąpił w szczycie pandemii COVID-19, znacząco zwiększając sprzedaż suplementów z 5 milionów do ponad 12 milionów opakowań rocznie.

Witamina D jest kluczowa dla zdrowia kości, o czym przekonano się niespełna sto lat temu. W przeszłości krzywica, spowodowana jej niedoborem, była powszechnym problemem wśród dzieci. Z czasem odkryto, że to promieniowanie UV jest kluczem do jej produkcji w organizmie.

Nowe badania, prowadzone przez naukowców na czołowych uczelniach, ujawniły zaskakujące powiązania między niedoborem witaminy D a ryzykiem wystąpienia różnych chorób, takich jak stwardnienie rozsiane oraz problemy z układem sercowo-naczyniowym. Osoby mieszkające w regionach o mniejszym nasłonecznieniu, wykazują wyższe ryzyko rozwoju tych schorzeń.

Mimo wielu badań sugerujących pozytywny wpływ witaminy D na organizm, późniejsze badania nie wykazały istotnych korzyści z suplementacji wysokimi dawkami. Ogromne badania, takie jak to opublikowane w 2019 roku w "New England Journal of Medicine", nie znalazły jednoznacznych dowodów na ochronne działanie suplementów witaminy D w kontekście nowotworów i chorób serca.

Inne badania, takie jak VITAL, przeprowadzone na dużej grupie uczestników, również nie wskazały na znaczące korzyści wynikające z wysokich dawek witaminy D. Wyniki badań wskazują, że jej zażywanie może poprawiać ogólne zdrowie, ale nie działa jak lek na konkretne schorzenia.

Naukowcy zgadzają się, że witamina D jest niezbędna dla zdrowia, ale jej suplementacja powinna być ściśle kontrolowana. W Polsce, według badań, 90% dorosłych ma niedobory tej witaminy. Dlatego eksperci rekomendują suplementację witaminy D, zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, zalecając 2000 jednostek dziennie.

Prof. Bolesław Samoliński z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego zwraca uwagę, że witamina D powinna być przyjmowana z tłuszczami, by zapewnić jej prawidłowe wchłanianie. Rekomendowane źródła to oliwa z oliwek, masło czy żółty ser.

W kontekście żywienia, ryby, jajka i grzyby shiitake są również dobrym źródłem witaminy D, ale jej podaż z samej diety często nie zaspokaja zapotrzebowania organizmu. Dlatego suplementacja staje się koniecznością, by uniknąć poważnych konsekwencji zdrowotnych związanych z niedoborem.

Zatem, czy witamina D jest zbawieniem, czy jednak mitem? Badania wskazują na jej kluczową rolę w utrzymaniu zdrowia, ale również podkreślają, że nie można polegać na niej jako na uniwersalnym remedium. Choć suplementacja w odpowiednich dawkach może być niezbędna, najważniejsza jest równowaga i zdrowy tryb życia.