Finanse

Najbogatsi ludzie II Rzeczpospolitej - jak II wojna światowa zrujnowała ich fortuny?

2024-11-11

Autor: Andrzej

W międzywojennym okresie II Rzeczypospolitej, wiele fortun zbudowanych przez polską arystokrację i przedsiębiorców zostało zniszczonych przez wybuch II wojny światowej. Zaczynając od arystokratów, takich jak Stanisław Rewera Potocki czy Stanisław Lubomirski, którzy zgromadzili swoje zbiory dzięki fortunom przekazywanym z pokolenia na pokolenie, do nowych przemysłowców, takich jak rodziny Lilpopów, Scheiblerów, Cegielskich czy Wedlów. W większości przypadków majątki te powstały jeszcze przed 1918 rokiem, w dobie kapitalistycznego boomu – jednak ich dalszy rozwój ustabilizowany w dwudziestoleciu został nagle przerwany przez wojnę.

Arystokracja, która wydawała się niepodważalna przed wojną, zaczęła zmagać się z rosnącą konkurencją ze strony nowego pokolenia przemysłowców. Rodzina Cegielskich, na przykład, znacząco powiększyła swoje interesy, zatrudniając w latach 1917-1923 znacznie więcej pracowników w swojej poznańskiej fabryce maszyn rolniczych. Leopold Julian Kronenberg, również dziedzic potężnego majątku, przejął wiele linii kolejowych oraz warszawski Bank Handlowy, jednak po I wojnie światowej jego życiowe drogi odbiegły od szlaków, które prowadziły ku bogactwu.

Ozycząc sukcesów, musieli zmierzyć się z utratą majątków po 1939 roku, kiedy to w wyniku działań wojennych doszło do zniszczeń, a wielu z nich trafiło do obozów lub emigrowało z Polski. Bogactwo, które zbudowali przez dziesiątki lat, prysnęło jak bańka mydlana, a ich zakłady produkcyjne, często ewoluujące od równolegle do swojego stylu życia, okazały się bezpowrotnie zniszczone. Lilpopowie, znani z produkcji maszyn, czy Wedlowie, słynący z wyrobów czekoladowych, nigdy nie odzyskali dawnej świetności.

Podczas gdy niektórzy z tych majętnych rodów musieli dostosować się do nowych warunków, niektórzy postanowili stawić czoła kryzysowi. Niezłomny książe Maciej Radziwiłł założył grupę kapitałową, inwestując w elektryfikację kraju, kupując elektrownie i inne strategiczne przedsiębiorstwa.

Warto pamiętać, że w II Rzeczypospolitej to arystokraci stanowili 75% posiadaczy luksusowych Rolls-Royce'ów, co pokazuje ich status. Tymczasem inne znane nazwiska, takie jak hrabia Maurycy Zamoyski, który był jednym z największych posiadaczy ziemskich w Polsce, szybko straciły swój majątek. Jego fortuny zdążyły już deseń przez zamachy i interwencje polityczne.

"Nie ma wątpliwości, że II wojna światowa wywróciła do góry nogami władzę i układ społeczny w Polsce. Kiedy powojenne realia zastały w kraju wielki kryzys, dawni potentaci musieli się dostosować do skromniejszego życia lub całkowicie zniknąć z widoku. Ich fortuny stanowiły nie tylko symbol zamożności, ale też dziedzictwa i historii, które zostały na zawsze zapomniane. Dalsze lata po wojnie były stałą walką o przetrwanie, nie tylko w kontekście finansowym, ale także osobistym."