2021 yılında Harvardlı bilim insanları tarafından geliştirilen ve Bill Gates’in desteklediği, iklim değişikliğiyle mücadele amacı taşıyan proje, büyük ses getirmişti. Ancak, 2023’te Meksika merkezli bir şirket olan Make Sunsets, “güneş blokajı” adı altında benzer bir projeye imza atarak, kükürt dioksit içeren balonlarla stratosfere 110 balon göndermeye başladı. Bu balonlar, güneş ışığını engelleyerek küresel ısınmayı azaltmayı hedefliyor.

Şirket, bugüne kadar “soğutma kredisi” adı altında, gramı 10 dolardan 53 kilogram kükürt dioksit gönderildiğini iddia ediyor. Bunun, 2,5 milyon ağaç dikiminde yaratacağı etkileyici soğutma etkisini oluşturacağını savunuyor. Ancak, bilim insanları bu projeyi tehlikeli buluyor ve 110 bilim insanı bu çalışmanın yasaklanmasını talep ediyor.

Söz konusu uygulama, hem çevresel hem de sosyal riskler barındırdığı gerekçesiyle eleştiriliyor. Uzmanlar, bu tür aerosol enjeksiyonu projelerinin ozon tabakasına zarar verebileceğini, hava düzenlerini bozabileceğini ve hatta kuraklığa yol açabileceğinin altını çiziyor. Yani, iklim krizi ile başa çıkmak için müdaheler yaparken yaklaşımlarımızı dikkatlice seçmemiz gerektiği ortada.

Çin'deki araştırmalara göre, bu tür projeler, beklenmedik çevresel denge bozulmalarına yol açabilir. Örneğin, 1815’te Endonezya'daki Tambora volkanının patlaması sonrasında dünya genelinde soğuk bir yıl yaşanmıştı. Bu durum, güneş ışınlarının atmosferdeki tozlar tarafından engellenmesi ile gerçekleşti. Bugün ise, bilim insanları Make Sunsets benzeri projelerin bu tür felaketlere yol açabileceği konusunda endişeliler.

Yıldız Teknik Üniversitesi’nden Prof. Dr. Şükrü Ersoy, bu gibi doğaya müdahale eden projelerin uzun vadede nelere yol açacağının kestirilemeyeceğini belirtiyor. Düşünülmesi gereken, iklim krizinin sürüklediği asıl sorunları çözüme kavuşturmak ve doğal dengelere zarar vermeden iklim değişikliğiyle mücadele etmenin yollarını aramak.

Sonuç olarak, küresel ısınma ve iklim değişikliği gibi karmaşık sorunlarla başa çıkmak için daha sürdürülebilir ve etkili stratejilere ihtiyacımız var. Doğaya müdahale etmek yerine, doğal dengeyi korumak konusunda daha dikkatli olmalıyız.