Kripto Para Dünyasında Rug Pull Nedir? Dolandırıcılara Karşı Nasıl Önlem Alabilirsiniz?
2025-01-20
Yazar: Yusuf
Rug pull, kripto para dünyasında sıkça karşılaşılan tehlikeli bir dolandırıcılık yöntemidir. İsminden de anlaşılabileceği gibi, rug pull yani 'halının çekilmesi' ifadesi, bir projenin aniden kaybolması ve yatırımcıların ellerindeki varlıkların değer kaybetmesi anlamına gelir. Dolandırıcılar, bir kripto projesini çekici bir şekilde sunarak, yatırımcıları bu projeye çekmeye çalışır ve topladıkları parayla ortadan kaybolur.
Bu dolandırıcılık türü genellikle yeni bir kripto para veya proje ile başlar. Dolandırıcılar, yatırımcılara "bir sonraki Dogecoin","geç kalmayın ve trene binin!" gibi cazip vaatlerle yaklaşır. İlk adım olarak, proje için bir web sitesi, whitepaper ve sosyal medya hesapları oluşturulur. Ancak, bu projelerin arkasındaki kişiler genellikle sahte kimliklerle veya tamamen anonim olarak kendilerini tanıtırlar. İncelenen profiller çoğu zaman boş LinkedIn hesapları veya kopyalanmış görsellerle doludur. Rug pull yapan dolandırıcılar, FOMO (kaçırma korkusu) yaratmak için sosyal medya reklamları ve sahte influencer hesaplarını kullanırlar. "Bu coin 10 katına çıkacak!" veya "Elon Musk da bu projeye yatırım yapıyor!" gibi abartılı söylemlerle yatırımcıları acele kararlara yönlendirirler.
Dolandırıcılar, yatırımcıların projeye para aktarmasına yardımcı olduktan sonra, likidite havuzunu aniden boşaltarak kaos yaratır. Bu, yatırımcıların ellerindeki coin’lerin tamamen değersiz hale gelmesine ve projenin aniden çökmesine yol açar. Ayrıca, soft rug pull adı verilen bir yöntemde, proje geliştiricileri vaat ettikleri coin'leri kısmen sunar, ancak projeyi zamanla terk ederek fiyat düşüşüne neden olurlar. Klasik rug pull ise en net ve hızlı dolandırıcılık yöntemidir. Yatırımcıların paraları toplanır ve proje sahipleri aniden kaybolur; likidite havuzu bir anda boşaltılır ve proje çöp haline gelir.
Örnek vermek gerekirse, Kasım 2024'te 13 yaşındaki bir çocuk, canlı yayında 30 bin dolarlık rug pull gerçekleştirmiştir. Bu tür dolandırıcılıklardan korunmak için alınması gereken bazı önlemler vardır:
1. Proje Geliştiricilerini Araştırın:
Projenin arkasındaki kişilerin kim olduğunu öğrenmeye çalışın. Tamamen anonim ya da sahte profillerle karşılaşırsanız orayı hemen terk edin. Ciddi projelerin arkasında genellikle tanınmış bir ekip bulunur.
2. Teknik Detayları İnceleyin:
Proje, teknik detaylarını açıkça paylaşabiliyor mu? Whitepaper gerçekçi ve anlamlı mı, yoksa boş vaatlerle mi dolu? Teknik bilgileri araştırın ve diğer projelerle karşılaştırın.
3. Likidite Havuzunu Kontrol Edin:
Rug pull dolandırıcılığında likidite havuzunun kilitli olmaması büyük risklerden biridir. Likidite kilitleme, geliştiricilerin parayı çekmesini engelleyen bir mekanizmadır. Projenin likidite havuzunun kilitli olup olmadığını EtherScan ve BSCScan gibi araçlarla kontrol edebilirsiniz.
4. Anormal İlgi Durumlarını Gözlemleyin:
Eğer bir proje çok kısa sürede inanılmaz bir ilgi görüyorsa, bu durum sahte olabilir. Sosyal medyada o coin için anormal bir pump yapılmaya çalışılıyorsa, özellikle dikkatlice inceleyin ve yatırım yapmadan önce araştırma yapın.
5. Kodların Denetimi:
Denetlenmiş yani audit edilmiş projeler daha güvenilirdir. Bağımsız denetim firmalarının raporlarını kontrol edin. Denetlenmemiş projelerin büyük risk taşıdığını unutmayın.
Sonuç olarak, her projeyi detaylı bir şekilde araştırın, acele karar vermeyin ve sadece güvenilir kaynaklardan bilgi almaya özen gösterin. Bu tür detaylara dikkat ettiğiniz sürece, rug pull gibi dolandırıcılıklara maruz kalma olasılığınız oldukça düşecektir.