Bilim

Gizemli Amishlerin Sırrı: Neden Alerjilere Karşı Bağışıklık Kazanıyorlar?

2025-08-26

Yazar: Zeynep

Modern Alerjilerin Pençesinde Olan Dünyamız

Polen, evcil hayvan tüyü ve fıstık gibi alerjenler, günümüz insanlarının hayatını zorlaştıran unsurlar arasında. Alerjiler, çağımızın belki de en büyük sağlık sorunlarından biri haline gelirken, geçmişte bu kadar yaygın olmayan bu rahatsızlıklar, şu anda milyonlarca insanın ortak problemi durumunda. Ancak dünya üzerinde hiç alerji belirtisi göstermeyen bir topluluk var: Amishler. Bilim insanları, bu gizemli grubun sırlarını çözmeye çalışıyor. Genetik, yaşam tarzı veya çevresel faktörler mi? İnanılmaz sonuçlar, alerji ile mücadelede önemli kapılar açabilir.

Alerjilere Karşı Bir Kale: Amishler

Endüstriyel ve gelişmekte olan ülkelerde alerjik hastalıkların görülen sıklığının artmasına rağmen, Amishler bu duruma olağanüstü bir direnç gösteriyor. Chicago Üniversitesi genetik bölümünden Carole Ober'ın açıklamalarına göre, Amish çocuklarının yalnızca %7'si, yaygın alerjenlere karşı pozitif test verirken, ABD genelinde bu oran %50'yi geçiyor. Diğer geleneksel çiftçi ailelerin çocukları, Amish çocuklarına kıyasla daha fazla alerjik hastalığa sahip; ancak yine de genel nüfusa göre oldukça düşük.

Koruyucu Tedavi Umudu

Ober ve araştırmacılar, Amish toplumu ve diğer geleneksel tarım topluluklarının kendine özgü özelliklerinin, nasıl bir koruma sağladığını keşfetmeye çalışıyorlar. Örneğin, çiftlik topraklarındaki mikroplar ve bu mikropların ürettiği moleküller, çocukların bağışıklık sistemlerini alerjik hastalıklara karşı güçlendirebilir.

Tarımın Alerjiyle Savaşı

Arizona Üniversitesi'nden Donata Vercelli, geleneksel tarım uygulamalarının, özellikle de Amish topluluğunda alerjik hastalıkların neredeyse hiç görülmemesi anlamında olağanüstü bir koruyucu etkisi olduğunu belirtiyor. Tarım toplulukları üzerindeki çalışmalarda, korumanın ulaşılabilir bir hedef olduğunu ortaya koyuyor.

Ami̇şlerin Kültürü ve Yaşam Tarzı

Ami̇şler, geleneksel tarım yapan ve modern teknolojiden uzak duran bir topluluktur. Elektrik, otomobil ve telefon gibi modern araçları kullanmayan Amishler, ulaşımda genellikle at arabalarını tercih ederler. Tarım, hayvancılık ve marangozluk gibi geleneksel mesleklerle geçimlerini sağlamaktadırlar. 2024 yılı itibarıyla, ABD'de yaklaşık 395.000 Amish yaşamaktadır.

Alerjik Hastalıkların Yükselişi ve Çiftlik Etkisi

Son yüzyılda alerjik hastalıkların görülme sıklığı önemli ölçüde artmıştır. Bu noktada, David Strachan'ın 1989 yılında ortaya attığı hijyen hipotezi dikkat çekiyor: Erken çocukluk döneminde mikroplara maruz kalmanın, sağlıklı bir bağışıklık sisteminin gelişimine katkıda bulunduğu ve alerjik hastalıklara karşı koruma sağladığı düşünülmektedir. Strachan’ın çalışmaları, geniş ailelerde büyüyen çocukların alerjilere daha az yatkın olduğunu göstermektedir.

Mikrobiyal Müdahaleler ve Gelecek Ümitleri

Ober ve Vercelli şimdi, Amish toprağının alerjik astımı önleyen koruyucu maddeleri belirlemeye çalışıyor. 2023'te yapılan analizlerde, toprağın mikroplar ve bitkiler tarafından üretilen moleküllerle yüklü olduğu ve bu maddelerin bağışıklık sistemine yönelik önemli etkilerinin olabileceği anlaşıldı.

Sonuç ve Gelecek Beklentileri

Uzmanlar, bu araştırmaların alerjik hastalıkların önlenmesine yönelik çok büyük etkilerinin olabileceğini vurguluyor. Vercelli, her aileye bir inek veremeyeceklerini; ancak bu geleneksel ve istikrarlı ortamlardan hangi maddelerin gerekli olduğunu öğrenmenin büyük bir fırsat olduğunu ifade ediyor. Bu alanda geliştirilecek stratejiler, milyonlarca insanın hayatını olumlu yönde etkileyebilir.