Avrupa Güney Gözlemevi (ESO) Genel Müdürü Xavier Barcons, astronomların projeyle birlikte gözlemevinin çevresindeki gökyüzünün %10 oranında daha parlak hale gelmesini beklediğini duyurdu. Bu durum, VLT'nin (Very Large Telescope) dünya üzerindeki en prestijli gözlemevi olma statüsünü kaybetmesine yol açabilir ve teleskopu 'ortalama' bir gözlemevi haline getirebilir.

Kritik gözlemlerin yapılmasını engelleyebilir

Söz konusu enerji kompleksi, ABD merkezli enerji devi AES tarafından planlanan INNA Yenilenebilir Enerji Parkı'dır. Şili’nin Atacama Çölü'nde 7.400 dönümlük bir alanı kapsayacak olan bu proje, güneş enerjisi santralleri, rüzgar türbinleri ve hidrojen üretim tesisleri içerecek. ESO'nun hesaplamalarına göre, bu park, 20.000 nüfuslu bir şehrin gece gökyüzüne yansıttığı kadar ışık yayabilir.

Bu projeye bağlı olarak ESO'nun 840 milyon dolarlık teleskobunun yanı sıra, 1.5 milyar dolarlık yeni teleskobu Extremely Large Telescope da tehditle karşı karşıya kalacak. Her iki teleskop da Atacama'nın en karanlık bölgelerinde konumlandırılmış durumda, zira bu bölgeler, evrenin en net manzaralarını elde etmek için ideal gözlem koşulları sunuyor. ESO, 16 üye ülkeyle birlikte, bu alanı kapsayan bir küresel araştırma ile seçim yapmıştı.

Barcons, ESO’nun tesise karşı olmadığını belirtirken, inşaatın bu kadar yakın bir noktada yapılmasının sorun teşkil ettiğini ifade etti. Enerji kompleksinin gözlemevinden en az 50 kilometre uzaklıkta inşa edilmesi durumunda problemin ortadan kalkacağına işaret etti. Ancak yenilenebilir enerji projesi ise şu an için erken aşamada ve onay bekliyor.

Uydular da bir sorun

Son yıllarda VLT gibi diğer yer tabanlı gözlemevleri de ışık kirliliği konusunda alarm veriyor. Işık kirliliği sadece gözlemevlerine yakın alanların aydınlatılmasından kaynaklanmıyor; yörüngede artan uydu sayısı da büyük bir sorun oluşturuyor. Daha önce SpaceX'in Starlink uydularının parlaklığı nedeniyle gözlemleri etkilediği belirtilmişti. Yörüngedeki sürekli artan Starlink ve diğer benzer uydu takımları, bu alanda daha büyük bir sorun haline dönüşüyor. Uzmanlar, bu uydu sistemlerinin gelecekteki astronomik araştırmalara olumsuz etkiler yaratabileceğine dair endişelerini dile getiriyor.

Astronomlar, teleskoplarının etkili bir şekilde çalışabilmesi için hareketli uyduların sayısının kontrol edilmesini ve gerektiğinde düzenlemeler yapılmasını talep ediyorlar. Bu durum, astronomi alanında yeni nesil teknolojilerin ve tasarımların gerekliliğini de ortaya koyuyor.