Dizi Sektöründeki Tekelleşme Tartışmaları

Ünlü menajer Ayşe Barım’ın adıyla anılan ‘tekelleşme’ iddiaları sektörde büyük yankı uyandırıyor. 2023-2024 döneminde Türk dizi sektörünün ihracat büyüklüğünün 600 milyon dolara ulaşması beklenirken, 2025 yılı itibarıyla bu rakamın 1 milyar dolara çıkacağı öngörülüyor. Peki, dizilerin bu kadar değerli olduğu bir dönemde oyuncular neden bu tür bir iktidar savaşının içinde yer almak istemiyor?

Sektörden gelen bilgiler, bu durumun ciddi bir krize dönüşebileceğini gösteriyor. Sektördeki sendikalar, özellikle Sine-Sen, İstanbul’da yaptığı açıklamada tekelleşmiş yapılar arasında emek sömürüsünün yaşandığını belirtti. Sendika, bu firmaların Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından denetlenmediğini, birçok sektörde çalışanın uzun çalışma saatleri ve ödenmeyen ücretlerden dolayı mağdur olduğunu vurguladı.

Daha önce haftalık ödemeler yapılırken, günümüzde bölümlere dayalı ödemelerle karşılaşılmakta. Bu durum bazı bölümlerin 1.5 haftaya kadar sürebildiğini ortaya koyuyor. Ünlü oyuncu Nebil Sayın, bu konuyla ilgili görüşlerini şu şekilde dile getirdi: “Tekelleşme tartışmaları devam ediyor. Birçok cast ajansı ve menajer arasında kayırmacılık olduğu yönünde iddialar var. Ancak ben bu iddialara son derece dikkatli bakıyorum. Herkes reyting ve izlenme oranları üzerinden iş yapmaya çalışıyor.”

Sine-Sen Başkanı Galip Görür ise, ‘tekelleşme’ tartışmalarının yalnızca sektördeki belli ajanslar arasında değil, politik ilişkiler üzerinden de güçlendiğinin altını çizdi. “Birileri tekelleşiyor, siyasi yandaşlık üzerinden daha güçlü hale geliyorlar. Bu durum sektördeki küçük ajansları da zorluyor,” diye belirtti.

Sendikaların Talepleri

Merak edilen bir diğer konu ise, sendikaların bu sorunlara karşı ne gibi taleplerde bulunduğuydu. İşte sendikanın talepleri:

1) Çalışanlar sigortalı çalıştırılmalı ve makbuz kesmeye zorlanma yasak olmalıdır. 2) Asıl işin, alt işverenlere devredilmesi yasaklanmalıdır. 3) Ücretler, haftalık olarak ödenmelidir. 4) Günlük çalışma süresi 11 saatten fazla olmamalıdır. 5) Haftalık çalışma süresi 45 saatin üzerinde olan işlerde çalışanların izni alınmalıdır ve fazla mesai ödenmelidir. 6) Çalışanların emeklilik hakları güvence altına alınmalıdır. 7) Mobbing, taciz ve ayrımcılık yasaklanmalıdır. 8) Grev hakkı önündeki engeller kaldırılmalıdır. 9) Yapım ve cast şirketleri düzenli olarak denetlenmelidir. 10) Dizi ihracatından elde edilen gelirlerin sektör için kullanılması sağlanmalıdır. 11) Telif hakları devredilemez olmalı ve ödemeler denetlenmelidir. 12) Sansür uygulamalarına son verilmelidir. 13) Dizi süreleri maksimum 60 dakikayla sınırlanmalıdır.

Bu talepler, sektördeki sorunların çözümü için bir başlangıç oluştursa da gerçekte neler yaşandığı ve bu sorunların nasıl aşılacağı üzerinde hala büyük bir belirsizlik bulunuyor. Oyuncular, teknik ekipler ve diğer sektörel çalışanlar, artık bu sorunların çözülmesini ve daha iyi bir çalışma ortamı sağlanmasını bekliyor.