Dünya

Akdeniz Alevileri 14 Ocak Kutlamalarından Nasıl Men Edildi: Teklik Zihniyeti ve Çağın Panzehiri

2025-01-15

Yazar: Zeynep

Aydınlık gazetesi yazarı Mehmet Yuva, Akdeniz Alevilerinin âdetlerini ve Anadolu'daki farklı inançları ele alarak, bu çağın panzehrinin ''birbirimize olan sevgimiz ve kenetlenmemiz'' olacağına dikkat çekti. Dört mevsim boyunca süren bir gelenek olan Akdeniz Alevileri, yeni yılı ocak ayının 14’ünde kutluyor. Bu kutlamaların kökenleri, Anadolu'da var olan kadim ortak kültürle bağlantılıdır.

Yuva'nın sözlerine göre, bu yıl kutlamaların hayata geçirilmesi tesadüficilikten öte, bölgedeki tarihsel ve kültürel etkileşimlerin bir sonucudur. 14 Ocak itibarıyla gerçekleştirilen bu kutlamalar, Akdeniz Alevilerinin eski ritüellerini yaşatmaları bakımından önemlidir. Alevilerin tarih boyunca çeşitli zorluklarla karşılaştığını belirten Yuva, birlik ve beraberliğin sağlanmasının gerekliliğine vurgu yaptı.

Bölgedeki sosyal ve kültürel çeşitliliğin korunmasının önemine değinen Mehmet Yuva, Suriye'deki iç karışıklıklara ve bölgedeki etnik çatışmalara da atıfta bulunarak, ‘’Sünniler Alevilere, Aleviler Sünnilere daha çok sarılsın’’ çağrısında bulundu. Bu ayrımcılığın sona erdirilmesi ve herkesin kardeşçe bir arada yaşaması gerektiğini belirtti.

Kuzelli (Kalandes) günü, Akdeniz Alevileri için önemli bir anlam taşıyor. Bu gün tarihte Hz. Musa'nın Firavun’u alt ettiği gün olarak biliniyor. Kutlamalar, kadim dönemlere kadar uzanıyor ve bereket ile yeniliği simgeliyor. Bu bağlamda, Kuzelli'nin anlamı da oldukça derin. ''Kuzelli'' kelimesi kökeni itibarıyla Bereket Tanrısı Baal ile ilişkilendirilmekte. Kısa süreli kuraklıkların sona ermesi ve yeni başlangıçların habercisi olarak kutlanıyor.

Son yıllarda Kuzelli kutlamalarının sadece Hatay bölgesinde gerçekleşmesi, bölgesel kültürel erozyonu da beraberinde getiriyor. Tarihi süreç içinde bu günlerin kutlandığı yerlerin sayısı azalış göstermiştir. Önceden Suriye, Lübnan ve Mersin gibi geniş coğrafyalar bu kutlamalara ev sahipliği yaparken, şu an bu gelenek sadece Hatay ile sınırlı kalmıştır.