Hangi spor dalını tercih ederseniz edin, egzersizin ilk birkaç dakikası çoğu insan için en zorlu dönem olarak kabul edilir.

Bu durumun sadece psikolojik olduğunu düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. İlk dakikalarda kalp atışlarımız ve nefesimiz hızlanırken, kaslarımız harekete geçmeye başlıyor ve vücudumuz bir dönüşüm sürecine giriyor. Akciğerlerden beynimize kadar birçok organı etkileyen bu değişiklikler, bize daha iyi performans göstermemize yardımcı olurken, sporun sağlık üzerindeki kalıcı faydalarını artırıyor.

HER ŞEY KALP İLE BAŞLIYOR

Egzersiz yaparken daha terlemeye bile başlamadan, vücudumuz harekete geçmeye hazırlanıyor. Kalp atışlarındaki bu "beklenti artışı", insanı harekete hazırlayan bir stres hormonu olan norepinefrin ile ilgilidir. Leeds Üniversitesi'nde egzersiz fizyolojisi üzerine çalışmalar yürüten Matthew Lancaster, bu konuda National Geographic'e yaptığı açıklamada, "Egzersizi düşünmek bile kalp atış hızını artırabilir ve tansiyonu yükseltebilir" diyor.

Hareket etmeye başladığımız andan itibaren bu süreç hız kazanır. Lancaster, vücudumuzdaki değişimleri şöyle açıklıyor: "Norepinefrin seviyeleri arttıkça kalp atışları hızlanır ve damarlar, tansiyonu yükseltmek için daralır. Böylece besin maddeleri, çalışan kaslara daha kısa sürede ulaşır."

Bir kişi egzersiz yapmaya başladığında, en hızlı etkilenen organlardan biri kalptir. California'da yaşayan kardiyolog Heather Shenkman, bir insanın kalp atış hızının egzersizin ilk dakikalarında 20-50 vuruş hatta daha fazla artabileceğini belirtiyor.

"Tansiyon, özellikle sistolik yani büyük tansiyon da yükselir. Kalp atış hızının, atım hacminin ve kan basıncının artması, daha iyi kan akışını sağlar" diyen Shenkman, kanın iskelet kaslarına oksijen ve besin maddeleri taşıdığını vurgulayarak, bu süreçlerin kasların artan hareketliliğine uyum sağlamasında kritik öneme sahip olduğunu söylüyor. Düzgün egzersiz yapan kişiler, vücutlarının egzersizin zorluklarına alışkın olması nedeniyle bu adaptasyon süreçlerinin daha verimli gerçekleştiğini belirtip, kaslarının işlev görmesinin ve oksijeni kullanmasının daha kolay hale geldiğini ifade ediyor.

Bir sigorta şirketinin yönetici pozisyonunda görev yapan John Burke de, "Sinir sistemi, kas liflerinin kasılmasını sağlayan elektrik sinyalleri göndererek kasları harekete geçirir" diyor.

Burke'ün tarif ettiği bu süreç sayesinde kaslara giden oksijen ve kan akışı artıyor, sonuç olarak kaslar egzersizin yarattığı baskıyı daha iyi karşılayabiliyor.

AKCİĞERLER NORMALDEN FAZLA ÇALIŞIYOR

Kaslar daha fazla oksijen talep ettikçe solunum sistemi de harekete geçiyor. Burke, "Nefesler derinleşmeye başlar, diyaframınız ve kaburgalarınız, dinlenme anında aldığınızın 15 katına varan miktarlarda oksijen almak için daha çok çalışmaya başlar" diyor.

BEYİN DE VİTES ARTIRIYOR

Egzersiz sadece vücudu uyandırmıyor, aynı zamanda zihne de enerji veriyor. İlk birkaç dakikada kalp atışı, solunum ve kaslara giden kan akışı artarken, beyin de harekete geçiyor. Oksijen ve besin maddelerinin beyne ulaşması, odaklanma gücünü ve uyanıklığı artırıyor.

İngiltere'de yaşayan psikolog Ritz Birah, "Zihinsel açıdan bakıldığında, egzersiz beynin nöroplastisite için hazırlanmasına yardımcı olur, koşullara daha kolay uyum sağlamasını ve öğrenmeye açık olmasını destekler" diyor.

Bu aşamada nörojenez sürecinin de başladığını ifade eden Birah, "Beynin, özellikle hipokampus gibi hafızayla ilgili bölgelerde yeni nöronlar üretmeye başladığını" vurguluyor. Bu ise daha keskin düşünmenin ve duygusal dengenin temelini oluşturur.

"Vücudun strese tepki vermesi sonucu kaygı geçici olarak artabilir, ancak egzersiz yapmaya devam ederseniz bu kaygıyı izleyen bir sakinleşme etkisi gelir" diyen Birah, adrenalinin yükselmesiyle enerji patlaması yaşandığını, ardından ruh halini iyileştirip stresi azaltan endorfin hormonunun artışı olduğunu da belirtiyor. Birah, "Bu hormonlar doğal olarak ruh halini iyileştirebilir ve stresi azaltır" hatırlatmasında bulunuyor.

Unutmayın, egzersiz sadece bedensel sağlığı değil, mental sağlığı da önemli ölçüde olumlu etkiliyor. Bu 10 dakikalık değişim ile ruh halinizde ve genel yaşam kalitenizde etkileyici sonuçlar elde edebilirsiniz!