W Polsce wkrótce zacznie obowiązywać nowy podatek minimalny, który ma na celu walkę z unikaniem opodatkowania przez przedsiębiorstwa. W wielu przypadkach firmy, osiągając ogromne przychody, wykazują minimalne lub wręcz zerowe dochody podatkowe. Nowe przepisy mają przede wszystkim obciążyć duże przedsiębiorstwa płacące podatek dochodowy od osób prawnych (CIT), które nie osiągnęły wymaganej rentowności. W praktyce, dotyczy to firm, które poniosły stratę lub uzyskały rentowność nieprzekraczającą 2% przychodów.

Jak wynika z danych Ministerstwa Finansów, w 2023 roku spośród 4277 spółek, które opublikowały swoje wyniki, aż 1358 (to prawie 32%) miało niską rentowność lub poniosło straty. Tak duża liczba podatników CIT może sugerować, że wiele firm może zostać objętych nowym podatkiem. Mimo to, nie każda firma, która w raportach pokazuje niską rentowność, będzie obowiązana do jego zapłaty.

Warto zauważyć, że z nowej regulacji wyłączone są pewne grupy podatników, takie jak banki, instytucje finansowe, szpitale, startupy w pierwszych 3 latach działalności oraz te przedsiębiorstwa, które znalazły się w kryzysie, czyli doświadczyły spadku przychodów o 30% w porównaniu do roku poprzedniego. Innymi słowy, wiele mniejszych firm może uniknąć nowego podatku, w czym pomocne okazuje się być przynależność do grupy z innymi spółkami osiągającymi wymaganą rentowność.

Jeden z kluczowych elementów, które mogą przynieść korzyści przedsiębiorstwom, to sposób obliczania rentowności. Firmy mogą wyłączyć pewne koszty, takie jak amortyzacja, co może znacząco wpłynąć na ostateczne wyniki finansowe. Dzięki takim praktykom, nawet te firmy, które w tradycyjnych raportach wykazują straty, mogą okazać się w lepszej sytuacji na potrzeby obliczeń dotyczących nowego podatku.

W związku z nowymi regulacjami, stawka minimalnego podatku wyniesie 10% od podstawy opodatkowania, która z kolei składa się z przychodów oraz kosztów. W uproszczeniu podstawę można obliczyć jako 1,5% przychodów firmy, co w wielu przypadkach może okazać się korzystniejsze.

Warto również zaznaczyć, że branże o niskiej marżowości, takie jak handel detaliczny, gastronomia, transport czy turystyka, najczęściej narażone są na płacenie nowego podatku. W szczególności niektóre firmy mogą zostać zaskoczone w wyniku nagłych wydarzeń, takich jak klęski żywiołowe.

Pomimo tego, że nowe przepisy potrafią zniechęcać do agresywnego unikania opodatkowania, ich rzeczywisty wpływ na gospodarkę i budżet państwa może być trudny do oceny. Ostateczny efekt wprowadzenia minimalnego podatku może przynieść zarówno wzrost przychodów do budżetu, jak i zmiany w modelach biznesowych przedsiębiorstw, co warto będzie obserwować w przyszłych latach.