W artykule autorstwa Petera Turchina zgłębiamy przyczyny trudnej sytuacji Ukrainy, która od lat 90. zmaga się z problemami politycznymi i gospodarczymi, będąc w rękach oligarchów.

Odrodzenie oligarchatów

W latach 90. w Ukrainie, podobnie jak w Rosji, oligarchowie przejęli kontrolę nad państwem poprzez masową prywatyzację. Jednak w przeciwieństwie do Rosji, gdzie z czasem pojawiła się silna władza centralna, w Ukrainie oligarchowie zyskali władzę absolutną, co na długie lata zamknęło kraj w kręgu korupcji i nepotyzmu.

Przed rewolucją godności w 2014 roku, ukraińska gospodarka borykała się z poważnymi problemami. W 2013 roku PKB per capita Ukrainy wynosiło zaledwie 7400 dolarów, co było znacząco niższe w porównaniu z krajami sąsiednimi, takimi jak Polska czy Węgry. Oligarchowie, zamiast stabilizować sytuację, skupiali się na własnym wzroście majątkowym, co prowadziło do dalszego pogłębiania się nierówności społecznych.

Wojna jako katalizator

Konflikt zbrojny w Donbasie, który wybuchł po rewolucji w 2014 roku, jedynie pogłębił kryzys w kraju. Walki między prorosyjskimi separatystami a ukraińskim wojskiem doprowadziły do ogromnych strat ludzkich, a także gospodarczych, mających bezpośredni wpływ na życie codzienne obywateli. Do końca 2021 roku wojna pochłonęła już czternaście tysięcy ofiar, a region Donbasu zmienił się w strefę konfliktu.

Olimpijski bieg po władzę

W miarę jak ukraińscy oligarchowie zaczęli dostrzegać zagrożenia wynikające z konfliktów i niepewności, wielu z nich przekonało się, że muszą przeorganizować swoje interesy. Przykład Jana Kowycz, którego rządy były jednym z najciemniejszych okresów dla Ukrainy, pokazuje, jak władza może złamać układ oligarchów, co prowadzi do buntu i rewolucji. Janukowycz, w obliczu rosnącego oporu, zeszmacony w 2014 roku, uciekł do Rosji, co uznano za "moment Nerona" w historii Ukrainy.

Zepchnięcie oligarchów na margines

Obecny prezydent Wołodymyr Zełenski, był jednak z potrzeby rynku i polityki rywalizującego oligarchy. Wprowadzenie przez Zełenskiego reform i walka z korupcją przyciągnęły uwagę międzynarodowych inwestorów, czego rezultatem była poprawa stabilności finansowej, ale nadal Ukraina staje w obliczu dylematów – czy ma stać się państwem demokratycznym, czy militarystycznym.

Podsumowując, Ukraina, pomimo złożonych i bolesnych doświadczeń, wciąż ma szansę na odbudowę. Jednak kluczowe będzie zjednoczenie społeczeństwa dla wspólnego dobra oraz wypracowanie skutecznych strategii, aby uniknąć powtórki z historii i przełamać cykl upadku i odbudowy. Czas pokaże, czy Ukrainie uda się wykorzystać swoje zasoby ludzkie i naturalne, aby stać się silnym i stabilnym państwem.