Finanse

Darowizny od bliskich: Jak uniknąć problemów z fiskusem?

2024-12-19

Autor: Agnieszka

Jakie zasady dotyczące darowizn warto znać, aby żyć w zgodzie z przepisami podatkowymi?

Od 1 lipca 2023 roku darowizny między członkami najbliższej rodziny są opodatkowane jedynie po przekroczeniu limitu wynoszącego 36 120 zł. Ta kwota stanowi próg wolny od podatku dla darowizn dokonywanych w rodzinie. Ważne, aby pamiętać, że limit ten należy liczyć w okresach 5-letnich, co oznacza, że darowizny przekraczające tę kwotę w danym pięcioletnim okresie mogą skutkować obowiązkiem podatkowym. W przeszłości próg ten był znacznie niższy, wynosząc 10 434 zł.

Nawet jeżeli wartość darowizny przekroczy limit, obdarowany nadal może skorzystać z ulg podatkowych, pod warunkiem zgłoszenia nabycia darowizny naczelnikowi urzędu skarbowego na formularzu SD-Z2 w ciągu sześciu miesięcy. W przypadku darowizn pieniężnych, konieczne jest udokumentowanie przekazania środków, co można zrobić poprzez przelew, wpłatę na konto bankowe lub przekaz pocztowy. Warto mieć na uwadze, że darowizna gotówki bez odpowiedniej dokumentacji wyklucza możliwość skorzystania z ulgi podatkowej, co potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) w wyroku z 20 marca 2023 roku.

Nieprzestrzeganie powyższych zasad prowadzi często do problemów podatników. Jak pokazują analizy orzeczeń sądów administracyjnych, wielu podatników zgłasza swoje darowizny po upływie wyznaczonego terminu, co skutkuje utratą możliwości skorzystania z ulgi i koniecznością zapłaty podatku.

Warto wiedzieć, że organy skarbowe mogą przeprowadzać kontrole mające na celu weryfikację darowizn. Ministerstwo Finansów wyjaśnia, że działania Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) opierają się na analizie ryzyka oraz informacjach pozyskiwanych zarówno z własnych systemów, jak i z zewnętrznych źródeł, co obejmuje także sygnały od osób trzecich.

Często kontrole są realizowane na podstawie innych transakcji, takich jak zakup nieruchomości. Przykładem może być sytuacja, gdy kobieta przekazała mężczyźnie 41 tys. zł na zakup mieszkania, a urzędnicy odkryli tę transakcję podczas analizy aktów notarialnych. W takiej sytuacji mężczyzna został zobowiązany do zapłaty podatku od darowizny.

Dodatkowo, KAS zwraca uwagę, że przy nieujawnionych źródłach przychodów, organy podatkowe mają prawo nałożyć stawkę sankcyjną w wysokości 20% na niezgłoszoną darowiznę. Instytucje finansowe także mają obowiązek monitorowania transakcji o wartości przekraczającej 15 tys. euro, co stanowi dodatkowy element, który może przyciągnąć uwagę organów podatkowych.

Ministerstwo Finansów zaznacza, że nie prowadzi obecnie żadnej centralnej akcji kontrolującej obszar darowizn, a informacje dotyczące takich kontrolnych działań nie są systematycznie zbierane ani raportowane.

Aby uniknąć nieprzyjemności z fiskusem, warto być świadomym obowiązujących przepisów. Odpowiednie dokumentowanie darowizn oraz przestrzeganie terminów zgłoszeń to kluczowe elementy, które mogą zapewnić spokój i pewność w sprawach podatkowych.