Bilim insanları, zebra balıklarına ait sinir hücrelerinin ayrıntılı bir atlasını oluşturmayı başarıp, bu özel canlıların kopmuş omuriliklerini nasıl tamamen iyileştirdiğini ortaya koydular. Yayınlanan çalışma, insanların omurilik zedelenmelerine yönelik iyileştirme stratejileri geliştirmesi için değerli ipuçları barındırıyor.

Zebra balıkları, omuriliklerini tamamen yenileyebilen nadir omurgalı canlılar arasında yer alıyor. Bu grubun diğer üyeleri arasında aksolotlar ve bazı kurbağa türleri de bulunuyor. İnsanlardaki omurilik yaralanmaları, sıkça kalıcı his veya hareket kaybına neden olabiliyor. Bu durum, hasar gören nöronların çoğu zaman ölmesiyle bağlantılı.

Zebra balığının omuriliği zarar gördüğünde, hasar alan nöronlar kendilerine özgü bir tepki vererek iyileşme sürecine dahil oluyorlar. Bilim insanları, zebra balığı nöronlarının omurilik hasarından kurtulabildiğini biliyorlardı, fakat bu araştırma sürecin işleyişini daha iyi anlama fırsatı sundu.

Kopan nöronların hayatta kalması, omuriliğin tamamen yeniden oluşumunu sağlamak açısından elzemdir. Araştırma, yeni nöronlar üretebilen kök hücrelerin de bu süreçte önemli bir rol üstlendiğini gösteriyor. Ayrıca, hasar sonrası ilk kimyasal değişikliklerin nöron bağlamında güçlü koruma ve onarım mekanizmalarını tetiklediği ifade ediliyor.

St. Louis - Washington Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden gelişimsel biyolog Mayssa Mokalled, "İnsanlarda nöral onarım sürecinin büyük kısmının zebra balıklarında doğal olarak gerçekleştiğini keşfettik" diyor.

Bu bulgular, omuriliğin onarımında kullanılan yeni stratejilerin, nöronları hayatta tutma üzerine inşa edilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Mokalled, zebra balıklarında hasar sonrası gelişen yeni bağlantıların, canlının iyileşme sürecini hızlandırdığını ve bu mekanizmanın insanların tedavisinde bir umut ışığı olabileceğini belirtiyor.

İnsanda omurilik zedelenmeleri durumunda, nöronları öldüren toksik olaylar zinciri başlıyor ve bu durum onarım mekanizmalarını olumsuz etkiliyor. Araştırma, zebra balıkları gibi türlerin kullanılmasının insanlarda bu sorunların üstesinden gelebilmek için neler yapılabileceğini ortaya koyabileceğine dair yeni yöntemleri işaret ediyor.

Mokalled, zebra balıklarındaki koruyucu süreçleri yöneten genlerin belirlenmesinin, insanlardaki nöronların hayatta kalmasını sağlamak için bir yol açabileceğini ifade ediyor. Araştırmaların devamında, farklı hücre tiplerinin bu süreçteki rollerinin daha net bir şekilde anlaşılacağı da belirtiliyor.

Zebra balıklarının sinir sistemi üzerindeki çalışmalara paralel olarak, bu bulguların fare ve insanlardaki sinir dokularında nasıl etkileşimde bulunduğu üzerinde de çalışmalara devam ediliyor. Gelecekte bu alandaki gelişmeler, memorilerin omurilik zararlanmalarında nasıl onarıldığını anlamak için yeni kapılar açabilir.