Türkiye'de artan enflasyon ile birlikte, ev temizliği ücretleri hızla yükselmeye devam ediyor. İstanbul'da Haziran 2023'te 1.200-1.500 TL arasında değişen günlük temizlik ücretleri, Eylül'de 1.800 TL, Ekim'de 2.000 TL, Aralık'ta 2.200 TL'ye ve yılbaşı sonrası ise 2.500 TL'ye kadar çıktı. Bu fiyat artışları, birçok ev sahibini ekonomik olarak zor durumda bıraktı.

Gündelik temizlikçiler, mesai saatlerini 6 saate kadar düşürmelerine rağmen, çoğu zaman söz verildiği gün gelmemeye başladılar. Bu sorunların artması üzerine, yeni iş modelleri geliştirilmeye başlandı. Gündelik temizlikçi arayanlar, ortak istihdam modeli oluşturdu.

MAAŞ, YOL VE SİGORTA

Yeni oluşturulan modelde, aynı apartmanda yaşayan üç aile bir araya gelerek bir temizlikçi ile anlaşma yapıyor. Toplam maaş, sigorta ve yol masrafları için belirlenen ücret, bu üç aile arasında eşit olarak paylaşılıyor. Örneğin, toplam maliyet 45.000 TL olduğunda, her aile 15.000 TL ödüyor. Anlaşmaya varılan temizlikçi, haftada iki yarım gün çalışarak üç evin temizliğini yaparken, bir günde izin kullanıyor.

KAZAN-KAZAN FORMÜLÜ

Bu sistem sayesinde, hem temizlikçi hem de hizmet alan haneler için kazançlı bir durum oluşuyor. Temizlikçi, düzenli bir gelir elde ederken, sigortası da yatırılıyor. Aynı zamanda, kayıt dışı çalışmanın önüne geçilmiş oluyor.

FİYAT ARTIRIMI GERÇEKLEŞİYOR

Gündelik temizlikçi kadınlar, kendi aralarında kurdukları WhatsApp gruplarıyla fiyat artışlarını da hızla gerçekleştiriyorlar. Eğer bir kadın gittiği evden daha yüksek bir ücret aldıysa, diğerleri de onu takip ederek fiyatlarını artırmak istiyorlar. Artan fiyatlar karşısında bazı ev sahipleri temizlik hizmeti almaktan vazgeçerken, bazıları robot süpürgeler gibi alternatif çözümler arıyor.

REGÜLASYON İHTİYACI

Armut.com'un Kurucu Ortağı Başak Taşpınar, yaptığı araştırmalarda gündelik temizlik ücretlerinin İstanbul'da geçtiğimiz yıl Haziran ayında ortalama 1.200 TL, bu yıl Ekim ayında ise 2.000 TL'ye çıktığını belirtti. Özellikle yabancı çalışanların izinlerinin kısıtlanmasının mevcut iş gücünü azalttığını ve talebin artmasının, kadınların ücretlerini artırmasına neden olduğunu ifade etti.

Taşpınar, bu konuda yasal düzenlemeler yapılması gerektiğine vurgu yaptı; "Gelen kişilerin güvenlik kontrolleri yapılmıyor. Sigortaları yok, olası bir kaza durumunda ev sahibi sorumlu kalıyor. Bu gibi sorunlar için yasal bir düzenleme şart!" dedi. Şu anki yasalara göre, ev temizliğine gelen hizmet verenlerin sigortalarını hizmet alan kişilerin kendi e-Devlet hesapları üzerinden yapmaları gerektiğini vurgulayan Taşpınar, "Geçmişte bu süreci kolaylaştırmak için farklı görüşmeler gerçekleştirdik, ancak KVKK ve benzeri nedenlerle bu yetkiyi alamadık. Armut olarak, hem hizmet verenler hem de hizmet alanlar için süreçleri kolaylaştıracak çözümler sunmak istiyoruz."

Artan haneler ve rakamlar ışığında, hem işçiler hem de ev sahipleri için daha iyi bir düzen ve güvenlik sağlamak için nelerin yapılabileceği merakla bekleniyor. Kaos ortamında bir denge sağlamak için bu yeni modelin ne kadar sürdürülebilir olacağı da tartışma konusu.