Yapay Zeka ve İlaç Geliştirme: Bir Hayal Mi?

2010'ların ortalarında, yapay zeka teknolojilerinin ilaç keşfi sürecini devrim niteliğinde değiştireceği iddialarıyla dolu bir dönem yaşandı. Start-up şirketler, bu teknolojilerin ilaç geliştirme süresini kısaltacağı ve maliyetleri milyarlarca dolar azaltacağı konusunda heyecan yarattı. Ancak gerçekte neler oluyor?

İlaçların Gelmemesi: Beklentiler Nasıl Yıkıldı?

Bristol Myers Squibb ve Sanofi gibi dev ilaç firmaları, yeni ilaçlar onaylandıktan sonra milyar dolarlık anlaşmalar imzalamaya başladı. Ancak şimdi herkesin aklındaki soru: Bu ilaçlar nerede? 10 yıl gibi uzun bir süre geçmiş olmasına rağmen, yapay zeka yardımıyla keşfedilen ilaç sayısı oldukça az; onaylanan tek bir ilaç bile yok.

Hayal Kırıklığı ve Ekonomik Zorluklar

Financial Times'a göre, birçok firma bu süreçte büyük hayal kırıklığı yaşadı. Örneğin, BenevolentAI, %99'dan fazla değer kaybı yaşadıktan sonra borsa listesinden çıkmak zorunda kaldı. Diğer bir yanıyla Recursion, rakibi Exscientia'yı satın aldı ama bu, şirketin nakit durumunu zorlamaktan başka bir şey olmadı.

Uzman Görüşleri: Temel Sorunlar Neler?

Insilico CEO'su Alex Zhavoronkov, şirketlerin söz verdikleri başarıları gösterebilmeleri için gerçek ilaçlar sunmaları gerektiğini ifade ediyor. Daphne Koller ise insan biyolojisinin karmaşıklığı nedeniyle yeterli ilerleme sağlanamadığını belirtiyor.

Yatırımcıların Umutları: Yavaş Ama İstikrarlı?

Yatırımcılar hala farmasötik sektörü üzerine umutlarını koruyor. Yapay zeka destekli ilaç keşiflerine yapılan yatırımların 2021'de 1,8 milyar dolara çıkması, bu alandaki potansiyelin hala yüksek olduğuna işaret ediyor. Ancak, gerçek engeller algoritmaların ötesinde yer alıyor.

İnsan Biyolojisi ve Bilimsel Sınırlamalar

İnsan biyolojisini anlamak için hala yeterli veri yok. UCL'den Peter Coveney, toksisite ve yan etkilerin tahmininin zorluğunu vurguluyor. GSK kimyageri Darren Green ise ilaç keşfini insanlığın en zorlu görevlerinden biri olarak nitelendiriyor.

Geçmişten Günümüze: Beklentiler ve Gerçekler

AI’nın ilaç sektöründeki dönüşüm vaatleri, geçmişte de umutlar yaratmıştı. Ancak birçok molekül, klinik deneylerde %90 oranında başarısız oluyor. Yapay zeka, hızlı eşleşmeler yapabilse de bu sürecin yalnızca en basit kısmıdır.

Yeni Nesil İnovasyonlar: Umut Verici Gelişmeler

2021'deki AlphaFold2 gibi yenilikler, protein katlanma yapılarının tahmin edilmesini sağladı. Ayrıca 2022'de generatif yapay zeka patlaması, ilaç tasarımında yeni bir heyecan dalgası yarattı.

Sonuç: İlerlemek İçin Ne Gerek?

Yeni nesil şirketler, veri üretimi ve ilaç tasarımında hız kazanıyor. Recursion, insan hücreleri görüntülerini kullanarak büyük bir veri seti yaratma iddiasında bulunuyor. Ancak bu süreçte hala çok şey öğrenmemiz gerekiyor.

Sonuç olarak, yapay zeka destekli ilaç geliştirme konusunda heyecan verici gelişmelere rağmen hala aşılaması gereken birçok engel bulunuyor. Bu alandaki ilerlemeler takip edilmeli ve sınırlamalar anlamaya çalışılmalıdır.