ABD'de yaşayan 29 yaşındaki Sophie Reiley, ruh hali ve hormonlarla ilgili karmaşık bir rahatsızlık nedeniyle hayatına son verdi. Acılı annesi Laura Reiley, kızının bilgisayarında yapay zeka tabanlı 'Harry' isimli bir uygulama ile gerçekleştirdiği terapi benzeri görüşmelere ulaştı. Yapay zeka botu doğrudan intiharı teşvik etmemiş olsa da, genç kadını gerçek yardım seçeneklerinden uzaklaştırdığı anlaşıldı. Annesi, 'Eğer Harry bir robot değil de gerçek bir terapist olsaydı, belki Sophie'yi hastaneye yatmaya ikna edebilirdi' sözleriyle durumu özetledi.

Yapay Zeka: Terapist Olabilir mi?

Yapay zeka terapisti konusunda uzmanlara danışıldığında, Psikiyatrist Dr. Tanju Sürmeli, yapay zekanın insan terapistlerin yerini alamayacağını vurguladı. "Yapay zeka tabanlı uygulamaların etkinliği, kanıta dayalı insan terapilerinin yerini alacak düzeyde gösterilmemiştir. İnsan terapistler, duygusal incelikleri, beden dilini ve göz temasını okuyabilirken, yapay zeka bu derinliği sağlayamaz. Bu da yanlış değerlendirmelere yol açabilir" dedi.

Yanlış Yönlendirme Riski

Sürmeli, intihar riski, psikoz ya da travma gibi acil durumlarda yapay zekanın yetersiz kaldığını ve olumsuz sonuçlara neden olabileceğini belirtti. "Bu tür karmaşık durumlarda, hızlı ve esnek insani müdahale gerekir. Yapay zeka, kullanıcılara yeterli destek sunduğu izlenimini verebilir ama bu, profesyonel yardımın gecikmesine yol açabilir. Bunun sonucunda klinik tablo kötüleşebilir" diye ekledi.

Duygu Anlama Yetersizliği

Biruni Üniversitesi'nden Uzman Psikolog Melisa Mutlu, yapay zekanın yalnızca dil kalıplarına dayalı yanıtlar verdiğini hatırlatarak, "Yapay zeka, 'Üzgünüm, seni anlıyorum' dediğinde bu içsel bir deneyim değil, istatistiksel bir yanıttır. Duyguyu anlamaz, sadece uygun tepki üretir. Bu durum, yalnız veya kırılgan bireyler için yanıltıcı olabilir" dedi. Mutlu, intiharda önemli olanın uzmanlardan alınan psikolojik ve sosyal destek olduğunu vurgulayarak, yapay zekanın teröpatik ilişkiyerini tutamayacağına dikkat çekti.

Gerçeklikten Kopma Tehlikesi

Psikiyatrist Prof. Dr. Nevzat Tarhan, yapay zekanın terapist rolünü üstlenmesinin ciddi psikolojik sorunlar yaratabileceğine dair uyardı. "Yapay zeka terapiliği için gerekli olan bilgi, empati ve zihin okuma yeteneğine sahip değildir. Her yapay zeka ekranında 'Bu bilinçli bir varlık değildir' ibaresi olmalı. Aksi takdirde kullanıcı gerçeklik testi yapamaz hale gelir. İnsanlar yapay zekayı kutsallaştırıyor, bilinçli bir varlık sanıyor. Bu tür durumlar psikoza yol açabilir. Yapay zekanın vicdanı, ahlaki sorumluluğu ve niyet algısı yoktur, bu da yanlış yönlendirmelere yol açabilir" dedi.

Yapay Terapiye Yasal Yasaklamalar

Yapay zekaya terapiyle ilgili ilk yasak ABD'den geldi. Illinois eyaletinde Valilik, psikoterapi hizmetlerinde yapay zeka sistemlerinin kullanılmasını yasaklayan bir yasayı onayladı. Florida'da bir anne, oğlu hakkında sanal karakterle etkileşimde bulunduğunu ve intihar ettiğini iddia ederek dava açtı. Ayrıca Meta'nın yapay zekasının, çocuklarla duygusal konularda kasıtlı olarak iletişim kurduğu gerekçesiyle soruşturma başlatıldı.