Özet

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi, sigara bağımlılığına bağlı ölümler konusunda önemli bir karara imza attı. 2017 yılında sigaraya bağlı KOAH hastalığı nedeniyle vefat eden A.Y. için kızı S.Ü.Y., Ankara 11. Tüketici Mahkemesinde dava açtı. Davacı, babasının 08.02.2017 tarihinde KOAH hastalığı nedeniyle hayatını kaybettiğini, bu hastalığın oluşumunda sigaranın etken olduğunu ve babasının 50 yıldan fazla süre sigara içtiğini belirterek, Philip Morris Sabancı Pazarlama ve Satış A.Ş.'den 1 milyon lira manevi tazminat talep etti.

Mahkeme Süreci

Ankara 11. Tüketici Mahkemesi davayı kısmen kabul ederek 10 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi. Ancak bu karar, hem davacı hem de davalı Philip Morris tarafından istinaf edildi.

Sigara ve KOAH Arasındaki Doğrudan Bağlantı

Dava kapsamında, A.Y.'nin ölümüne ilişkin Adli Tıp Kurumu'nun hazırladığı rapor önemli bir rol oynadı. Raporda, A.Y.'nin KOAH hastalığına yakalanmasının ve hayatını kaybetmesinin, uzun süreli sigara kullanımına bağlı olduğu bilimsel verilerle kanıtlandı. Mahkeme, sigara bağımlılığının uluslararası tıp literatüründe kabul görmüş bir sorun olduğunu vurgulayarak, üretici firmaların sorumluluğunu ortaya koydu.

500 Bin TL Manevi Tazminat Şoku

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi, tüm sigara bağımlılarını yakından ilgilendiren önemli bir karar aldı. İstinaf mahkemesi, tanık beyanlarıyla davacının babasının Philip Morris tarafından üretilen sigarayı kullandığını ve sigaranın bağımlılık yapıcı etkisinin, Türk Toraks Derneği'nin uzman görüşü ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından yayınlanan MPOWER 2008 Küresel Tütün Salgını Raporu ile belirlendiğini ortaya koydu. Yapılan incelemeler sonucunda, mahkeme 500 bin lira manevi tazminat ödenmesine karar verdi.

Mahkeme Kararındaki Vurgular

Mahkeme kararında, "Tütün ürünlerinin bağımlılık yapıcı özelliğinin bilindiği halde, üretici firmanın insan hayatını tehdit eden sigarayı üretmeye devam etmesi, yaşam hakkına doğrudan müdahalede bulunmaktadır" ifadelerine yer verildi. Ayrıca, istinaf mahkemesi, sigara bağımlılığının bir kez başladıktan sonra, kullanıcıların rasyonel karar verme yeteneklerini kaybetmelerine neden olduğunu ve "istenirse bırakılabilir" savunmasının tütün endüstrisinin sorumluluğunu ortadan kaldırmayacağını belirtti.

Dünya Genelinde Tütün Endüstrisine Yönelik Eleştiriler

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 3. Hukuk Dairesi'nin kararı, dünya genelinde tütün endüstrisine karşı verilen mahkeme kararlarıyla paralellik taşıyor. Amerika Birleşik Devletleri'nde yapılan davalarda, tütün şirketlerinin sigaranın zararlarını ve bağımlılık yapıcı özelliklerini bilerek gizlediği ortaya konmuştu. Mahkeme gerekçeli kararında, sigara şirketlerinin bağımlılığı artırmak için ürünlerde nikotin seviyesini kontrol ettiği ve yanıltıcı reklamlarla tüketiciyi etkilediğine dikkat çekildi.

Bağımlılık, Şirketlerin Stratejik Kararıyla Teşvik Edilmiş

Mahkeme, sigara bağımlılığının bilimsel olarak tanımlanan bir hastalık olduğunu belirtti. Gerekçeli kararda, tütün şirketlerinin bağımlılığı artırmak amacıyla ürünlerine katkı maddeleri ve aromalar eklediği, böylece tüketicilerin iradelerini kontrol etmelerini zorlaştığını vurguladı. "Sigara üreticileri, halk sağlığını hiçe sayarak bağımlılık yaratıcı maddelerin etkilerini artırmak için kasten bir strateji izlemiştir" denildi.

Ulusal ve Uluslararası Tütün Kontrol Politikalarına Önemli Katkı

Bu karar, Türkiye'de tütün endüstrisine karşı açılmış davalar açısından bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, mahkemenin verdiği hükmün, sigara üreticilerine karşı açılacak benzer davalarda emsal teşkil edeceğini ve tütün kontrol politikalarının güçlenmesine katkı sağlayacağını ifade ediyor. Ayrıca, Ankara Bölge Adliye Mahkemesi'nin bu kararının Yargıtay tarafından onanması durumu, tütün tekellerine karşı büyük bir zafer elde edileceği anlamına geliyor.

Sonuç

Sonuç olarak, bu karar sadece bir aileyi değil, tüm toplumun sağlığını korumaya yönelik önemli bir adım olarak değerlendirilmektedir.