2 Aralık 2024'te Wichita, Kansas üzerinde göz kamaştırıcı bir doğa olayı gerçekleşti. Orta seviyede görülen kavum bulutları olarak adlandırılan iki ilginç oluşum, gökyüzünde belirdi. Bu etkileyici yapılar, Landsat 9'daki Operasyonel Arazi Görüntüleyicisi-2 tarafından kaydedildi ve bulut bilimine dair merak uyandıran nadir bir atmosferik olayı gözler önüne serdi. Bölge sakinleri, ortaya çıkan sayının artışını fark ederek NASA'ya danıştılar.

Kış Aylarında Daha Sık Görülüyorlar

Genellikle delikli bulutlar ya da düşme delikleri olarak bilinen kavum bulutları, altokümülüs ve altostratus gibi yatay ve katmanlar halinde oluşan bulutlarda meydana geliyor. Bu bulut oluşumlarının dünya üzerindeki dağılımı oldukça nadir olsa da, Dünya'nın semalarının yaklaşık yüzde 8'ini kapladığı tahmin ediliyor. Kavum bulutlarının ortaya çıkışı, özellikle kış aylarında daha sık gözlemlenmekte ve pilotlar için zorlayıcı olabilen alanların yakınlarında dikkat çekmektedir.

Dev Dairelerin Sırrı Ne?

Peki, bu tuhaf şekillerin arkasında hangi sebepler var? Kavum bulutları, aşırı soğutulmuş su damlacıkları içeren orta seviye bulutlarda gelişir. Uçaklar bu bulut katmanlarından geçtiğinde, kanatlarının etrafında ekstra soğutma etkisi yaratabilirler. Bu soğutma, aşırı soğutulmuş damlacıkların donarak buz kristallerine dönüşmesine neden olur.

Bu buz kristalleri agırlaştıkça, buluttan düşerek arkasında daire veya elips şeklinde bir boşluk bırakır. Latince "oyuk" anlamına gelen 'cavum' kelimesi buradan gelmektedir. Düşen buz kristallerinin bıraktığı bu boşluk, virga adı verilen ince yağış izleri bırakarak bulutların görünümünü daha da vurgular.

Araştırmalar, kavum bulutlarının oluşması için gerekli atmosferik koşulların dünya genelinde yaklaşık yüzde 3 ila 5'inde bulunduğunu ve kış aylarında bu olasılığın yüzde 10 ila 15'e çıktığını göstermektedir. İlginç bir şekilde, bulut tabakasından geçen uçakların açıları, oluşan kavumun şekli ve boyutunu belirlemede önemli bir rol oynamaktadır.

Uçaklar Kavum Dairelerini Artırıyor!

Uçaklar keskin açılarla yaklaştıklarında, küçük dairesel kavumlar oluştururlar. Diğer yandan, uçaklar daha sığ açılarla geçtiklerinde uzun virga izleriyle karakterize edilen daha uzun "kanal bulutları" oluştururlar. Bulut kalınlığı, hava sıcaklığı ve rüzgar kesmesi gibi değişkenler de kavum oluşumlarının uzunluğunu ve görünümünü etkileyebilir.

Wichita Dwight D. Eisenhower Ulusal Havaalanı, günde ortalama 34 uçuş gerçekleştiriyor. Bu yoğun hava trafiği, kavum bulutu oluşumlarının sıklığını artıran bir etmen olmakta ve burayı bulut dinamiklerini ve atmosferik koşulları incelemek için zorlu bir yer haline getirmektedir.

Kavum bulutlarının bilimsel önemi, estetik çekimlerinin ötesine geçmektedir. Meteorologlar ve araştırmacılar, hava durumu modellerini, bulut oluşumunu ve yağış süreçlerini daha iyi anlamak amacıyla bu fenomenleri incelemektedir. Bu tür gözlemlerden elde edilen bilgiler, hava durumu tahminlerinin iyileştirilmesine ve pilotların kış hava koşullarında gezinme becerilerini artırmaya yardımcı olabilir.

Bu nedenle, bir sonraki gökyüzüne baktığınızda ve bulutlarda alışılmadık bir delik gördüğünüzde, bunun bir kavum olabileceğini unutmayın. Dünyamızın atmosferindeki olağanüstü güçlerin bir hatırlatıcısı olan meteoroloji ve havacılığın büyüleyici kesişimiyle karşı karşıyasınız!