Siloam Yazıtı Nedir?

İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu'nun gündeme getirdiği Siloam yazıtı, Kudüs'ün tarihi açısından oldukça önemli bir eserdir. Bu yazıt, Kudüs'teki en eski ve en uzun İbranice yazıt olarak bilinir ve içinde önemli tarihi bilgiler barındırır. 1880'lerde Kudüs'te keşfedilen bu yazıt, İncil'de bahsedilen su tünelinin nasıl kazıldığına dair bilgiler sunar.

Tarihi Önemi ve Sahipliği

Siloam yazıtı, hem arkeolojik bir buluntu olarak hem de Yahudilerin Kudüs'teki köklerini kanıtlayan bir belge olarak büyük değer taşır. İsrail, bu eseri 'modern Yahudi devletinin tarihi meşruiyetini' destekleyen bir unsur olarak sunmaktadır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde elde edilen bu tablet, günümüzde İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

İade Süreci ve Diplomasinin Arka Planı

Netanyahu, 1998'de dönemin Türkiye Başbakanı Mesut Yılmaz'dan Siloam yazıtının iadesini talep etti. Ancak Türkiye bu talebi reddetti. 2007 yılında, Kudüs Belediye Başkanı Uri Lupolianski, yazıtı 'iyi niyet jesti' olarak İsrail'e vermek istedi, fakat yine olumsuz bir yanıt aldı.

İsrail’in talepleri sadece geçmişte kalmadı; 2022’de Cumhurbaşkanı Isaac Herzog’un Türkiye ziyareti sırasında da yazıtın iadesi konusu gündeme geldi. Ancak Türk diplomatik kaynaklar, yazıtın mülkiyetinin devredilemeyeceğini vurgulayarak bu iddiaları yalanladı.

Afyoncu’dan Farklı Görüşler

Tarihçi Erhan Afyoncu, Siloam yazıtının Türkiye’deki Yahudi tarihi açısından en önemli buluntulardan biri olduğunu belirtiyor. Ancak yazıtın tarihi hakkında farklı görüşler olduğuna da dikkat çekiyor. Yazıtın İstanbul’a getirildiğinde Kudüs’ün Osmanlı toprakları içinde bulunduğunu hatırlatıyor.

Yazıtın İçeriği ve Anlamı

Yazı, tünelin inşası sürecini detaylarıyla anlatmaktadır. İbranice'nin en erken örneklerini içeren bu metin, tarihi olayların geçmişe ışık tuttuğu bir belge niteliği taşır.

Netanyahu’nun İddiaları ve Erdoğan’ın Yanıtı

Netanyahu, Kudüs ile ilgili yaptığı açıklamalarda, bu şehrin İsrail'e ait olduğunu savunarak Erdoğan'ın geçmişteki Kudüs açıklamalarına atıfta bulundu. Erdoğan ise Kudüs’ü, Osmanlı İmparatorluğu’nun mirası olarak değerlendiriyor ve bu konunun jeopolitik bir mesele olmadığını belirtiyor.