Bilim

Nesli Tükenmiş Hayvanlar Geri Dönebilir Mi?

2025-01-17

Yazar: Fatma

Colossal Biosciences, 2021 yılında girişimci Ben Lamm ve Harvard Üniversitesi genetik profesörü George Church tarafından kuruldu. Şirket, Çarşamba günü ek 200 milyon dolar yatırım aldığını ve toplam fonunu 435 milyon dolara çıkardığını duyurdu.

Colossal Biosciences, kayıp türlerin DNA’sını kullanarak, onlara en yakın akrabalarından genetik olarak benzer yeni organizmalar üretmeyi amaçlıyor. Ancak bu projelerle ilgili tartışmalar devam ediyor. Bazı bilim insanları bu çalışmaların biyoteknolojinin sınırlarını zorladığını savunurken, diğerleri nesli tükenme tehlikesiyle karşı karşıya olan türlerin korunmasına katkı sağlayabileceğini öne sürüyor.

Nuffield Biyoetik Konseyi Başkan Yardımcısı Melanie Challenger, bu sürecin gerçek bir "yeniden diriliş" olmadığını, aslında yeni bir tür üretildiğini ifade ederek, “Genetik olarak değiştirilmiş organizmalar üzerinde etik açıdan düşünülmesi gereken pek çok konu var” dedi.

Bilim insanlarının nesli tükenmiş türleri canlandırmak için kullandığı başlıca yöntemler arasında klonlama, genetik düzenleme ve seçici çiftleştirme yer alıyor. Klonlama, tüm genetik kodun korunabildiği bir yöntem olsa da, nesli tükenmiş hayvanlar için uygulanabilirliği sınırlı. Seçici çiftleştirme ise soyu tükenmiş bir hayvanın modern akrabalarında bulunan belirli özellikleri tekrar ortaya çıkarmayı hedefliyor.

Colossal Biosciences, mamutları canlandırmak için Asya fillerinin genetik yapısını düzenlemeyi planlarken, dodo kuşunu geri getirmek için Nicobar güvercinlerinden yararlanıyor. Ayrıca, Tazmanya kaplanı için yağı kuyruğuna sahip dunnart adlı keseli hayvanı kullanmayı hedefliyor.

Projeye yönelik önemli eleştiriler de var. Colossal'ın bilimsel gelişmelerini akademik dergilerde yayınlamaması, çalışmalarının akademik dünya tarafından değerlendirilmesini zorlaştırıyor. Ancak şirket yetkilileri, bilimsel makale yayınlamanın uzun sürebileceğini, bazı çalışmalarını akademik ortamlara sunmayı planladıklarını bildiriyor.

Gelecekte Colossal Biosciences, nesli tükenmiş yeni bir hayvanı daha canlandırma listesini eklemeyi planlıyor. Ancak bilim insanları, bu türlerin ekosistemlere entegre edilmesinin zorluklarına dikkat çekiyor. Texas A&M Üniversitesi'nden felsefe profesörü Clare Palmer, "Ekosistemler hızla değişiyor. Dolayısıyla, nesli tükenmiş hayvanları geri getirmek, eğer doğal ortamlar artık onlar için uygun değilse, başarılı olmayabilir" şeklinde konuştu.

Buna rağmen, bilimsel gelişmelerin biyolojik çeşitliliği koruma ve nesli tükenme tehlikesi altındaki hayvanları kurtarma konusunda faydalı olabileceği belirtiliyor. Colossal Biosciences, ayrıca kuzey beyaz gergedanının kurtarma projelerine ve filler için geliştirilen bir aşı çalışmasına da yatırım yapıyor.

Bilim insanlarının nesli tükenmiş hayvanları geri getirme konusundaki çalışmalarının gerçekten ekosistemleri iyileştirip iyileştirmeyeceği ise zamanla netleşecek. Ayrıca, bu tür çalışmaların etik boyutlarının yanı sıra, ekosistem dengesi üzerindeki potansiyel etkileri de dikkatle izleniyor.