İnsan zihni, hayal ettiğimizden çok daha etkili bir mekanizmadır. Pozitif düşüncelerle sağlığına kavuşan birinin hikayesini duymak hepimize umut verir. Ancak bu hikayenin tam tersi de mümkündür: Negatif düşünceler, bedenimizi hasta edebilir. Nosebo etkisi tam olarak bunu anlatır.

Zihnimiz olumlu düşüncelerle depresyondan çıkabiliyorsa ya da iyileşme sürecini hızlandırabiliyorsa, negatif düşüncelerin bizi ne kadar olumsuz etkileyebileceğini de düşünmek zor değil. Beynimiz olumlu veya olumsuz tüm mesajlara uyum sağlayarak, bu mesajları fiziksel gerçeklik haline getirebiliyor.

Peki, bu etkinin gerçek yaşamda nasıl sonuçlar doğurduğunu biliyor musunuz? Konuyla ilgili Sağlık Bilimleri Üniversitesi'nden Nöropsikolog Merve Tuğçe Doğru ile bir araya geldik ve "nosebo" etkisinin bilinmeyen yönlerini konuştuk.

Merve Tuğçe Doğru, negatif düşüncelerle dolu bir zihnin yaşam standartlarımızı olumsuz etkilediğini vurguluyor. Pozitif motivasyonel yaklaşımlarla yaşamımızın her alanında kendimizi yenileyebilir ve olası olumsuzluklara karşı kendimizi regüle edebiliriz.

Nosebo etkisi, bireylerin bir durum ya da maddeyle ilgili negatif beklentilerinin, zihinsel olarak fiziki rahatsızlıklara yol açabilmesi olarak tanımlanabilir. Örneğin, etkisiz bir ilaç aldığınızda yan etkilerden korkuyorsanız, bu yan etkileri yaşadığınızı hayal edebilirsiniz. Bu, nosebonun en tipik örneklerinden biridir.

Merve Tuğçe Doğru, nosebo etkisinin insan üzerindeki olumsuz etkisinin ne denli güçlü olabileceğini araştırmalarla destekleyerek açıklıyor. Bu durum, beyin ve bedenin birbirleri ile olan etkileşimini gözler önüne seriyor.

Son yıllarda yapılan çalışmalar gösteriyor ki, nosebo tepkileri genellikle plasebo araştırmalarında gözlemlenen olumsuz etkiler şeklinde ortaya çıkabiliyor. Bireylerin zihninde oluşturduğu negatif düşünceler, fiziksel sağlığını tehdit edebiliyor. Zihnin negatif düşüncelerle meşgul olması, yaşam kalitemizi düşürüyor ve stresli durumlar, nosebo etkisini tetikleyebiliyor.

Peki, bu engelleyici etkilerin önüne geçmek mümkün mü? Uzmanlar, nosebo etkisini önlemenin en etkili yolunun pozitif düşünce gücünü artırmak olduğuna dikkat çekiyor. Meditasyon, mindfulness gibi yöntemler, hem zihinsel hem de fiziksel sağlığımızı destekleme konusunda oldukça faydalıdır.

Nosebo etkisinin gündelik yaşamda karşımıza çıkmasının en somut örneklerinden biri, stresli bir iş ortamı veya olumsuz bir sosyal çevredir. Bu durumlar, mental sağlığımızı doğrudan etkileyebilir. Örneğin, bir hastanın durağan bir tedavi sürecinde beklediği olumsuz sonuçlar, fiziksel rahatsızlık hissetmesine neden olabilir.

Ayrıca, sinemada nosebo etkisini yansıtan bir örnek, 2022 yapımı "Nocebo" filmidir. Film, bir moda tasarımcısının karşılaştığı psikolojik sorunlar ve sonuçları üzerine odaklanıyor. İzleyiciye; zihnin olumsuz etkilerinin nasıl fiziksel sağlık üzerinde ciddi sonuçlar doğurabileceği mesajı veriliyor.

Sonuç olarak, zihnimizin gücünü göz ardı etmemek gerekir. Pozitif düşünce büyük bir tedavi gücüne sahipken, negatif düşünceler insan sağlığında ciddi zararlara yol açabilir.