Küresel iklim değişikliği nedeniyle, uzun yıllardır karbon tutan Arktik tundrasının, şimdi karbon salan bir ekosisteme dönüştüğü saptandı.

Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) tarafından sağlanan bilgilere göre, tundra, düşük sıcaklık ve kısa büyüme dönemleri gibi çevresel koşullar nedeniyle ağaçların yetişemediği veya çok seyrek yetiştiği alanlardır.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi (NOAA) verileri, binlerce yıldır donmuş topraklarda karbondioksit depolayan Arktik tundrasının, orman yangınlarının sayısındaki artışla birlikte karbon salmaya başladığını gösteriyor. 2003’ten bu yana, kutup çevresindeki orman yangınlarının çıkardığı karbon emisyonu yıllık ortalama 207 milyon ton olarak hesaplanıyor. Özellikle Alaska, geçen yıl donmuş toprak sıcaklıklarında kaydedilen ikinci en yüksek seviyeye ulaştı.

İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) Çevre Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Orhan İnce, Arktik ve Antarktik bölgelerin küresel ortalama sıcaklık artışından çok daha hızlı ısındığını belirtti. Bu durumun, küresel iklim sistemi üzerinde büyük etkiler yarattığını vurguladı.

İnce, iklim değişikliği nedeniyle Arktik bölgesinde karbon ve metan depolayan permafrostların çözülme sürecine girdiğini ifade etti. "Permafrostun çözülmesi, bu gazların atmosfere salınımını artırarak iklim değişikliğini hızlandırabilir. Metan, karbondioksitten 25 kat daha güçlü bir sera gazıdır," dedi.

Arktik tundrasının karbon depolayan bir ekosistemden karbon salan bir ekosisteme dönüşmesi, iklim değişikliğinin en belirgin ve dramatik etkilerinden biri olarak değerlendiriliyor.

Bu dönüşüm, sıcaklık artışları, permafrost çözülmesi, orman yangınları ve metan salımı gibi faktörlerle hızlanmaktadır. Sıcaklıkların artması, permafrostun çözülmesine neden oluyor ve bu da gazların atmosfere salınımına yol açarak küresel ısınmayı hızlandıran bir geri besleme döngüsü oluşturuyor.

Artan orman yangınları, organik materyalin hızlı bir şekilde yakılmasına zemin hazırlarken, yangınlar sırasında salınan karbondioksit de karbon kaynağına dönüşümünü hızlandırıyor. Ayrıca, metan salınımının artması, atmosferde kısa vadede güçlü bir ısınma etkisi yaratıyor.

İklim değişikliği, ayrıca Arktik bölgesindeki yağış rejimlerini ve kar örtüsünü de etkiliyor. Artan yağmur, erken kar erimesine yol açarak permafrostun çözülme hızını artırıyor. Değişen kar örtüsü, bitki örtüsünün fotosentez kapasitesini olumsuz etkileyerek karbon depolamayı azaltıyor.

Sonuç olarak, bu faktörler, Arktik tundrasının karbon depolayan bir ekosistemden karbon salan bir ekosisteme dönüşmesine neden oluyor. İnce, tundranın bu karbon kaynağına dönüşmesinin deniz seviyesi yükselmesi ve yerel su kaynaklarının kirlenmesi gibi ek olumsuz sonuçlara yol açabileceği uyarısında bulundu.

Küresel iklim krizi, tüm dünya için bir tehdit oluştururken, etkileri Türkiye gibi ülkelerde tarım ve su kaynakları üzerinde de hissedilecektir!