Londra'daki Notting Hill Karnavalı'nda, Afro-Karayip kültürü büyük bir coşkuyla kutlanacak ve iki gün boyunca yaklaşık iki milyon kişinin katılması bekleniyor. Ancak bu yıl karnaval alanında dikkat çeken bir konu, düzenlenen etkinlikte kullanılacak olan yüz tanıma kameraları oldu.

Polis, bu teknoloji sayesinde kalabalıklar içerisindeki aranan kişileri tespit edip, sabıka kayıtları bulunan binlerce şüpheli ile eşleştirebileceklerini belirtti. Metropolitan Polis Şefi Mark Rowley, yüz tanıma sisteminin 2024'ten bu yana suç odaklı noktalarda başarılı bir şekilde kullanıldığını ve bu sayede binlerce tutuklama gerçekleştirildiğini ifade etti.

Teknoloji, 2016 yılında test etmeye başlandı ve son yıllarda İngiltere genelinde kullanımı önemli ölçüde arttı. Liberty isimli sivil toplum kuruluşunun verilerine göre, sadece 2024 yılı içerisinde 4.7 milyon yüz tarandı.

Polis, Ocak ayından bu yana bu sistemi yaklaşık 100 kez kullandı. Kullanım örnekleri arasında Six Nations ragbi maçları ve Cardiff'teki Oasis konserleri yer alıyor. Takip listesindeki biri kameraların önünden geçince, yapay zeka destekli sistem devreye girerek uyarı veriyor.

Ancak bu durum, insan hakları kuruluşları tarafından sert bir şekilde eleştiriliyor. Big Brother Watch, kalabalık veri toplama faaliyetlerinin 2023 yılında Kral Charles'ın taç giyme töreninde bile kullanıldığını, bunun da toplumun genelini birer şüpheli olarak görme tehlikesini doğurduğunu savundu.

Rebecca Vincent, Big Brother Watch'ın geçici direktörü olarak, "Yasal bir zemin yok ve bu nedenle haklarımızı koruyacak hiçbir güvence yok" diyerek bu uygulamaların toplum üzerindeki olumsuz etkilerine dikkat çekti.

Sistemin kullanılan perakendeciler arasında da yaygınlaşması endişelerini artırıyor. Örneğin Facewatch adı verilen bir hizmet, belirli bir şüpheliyi dükkan içerisinde tespit ettiğinde anında uyarı veriyor.

Londra Queen Mary Üniversitesi'nde insan hakları hukuku öğretim görevlisi olan Daragh Murray, bu teknolojinin şehir yaşamını dönüştürdüğünü, anonim yaşam alanını ortadan kaldırdığını ve toplumsal protestolarla kültürel katılım üzerinde ciddi sonuçlar doğurabileceğini vurguladı.

Yüz tanıma sisteminin kullanıldığı birçok kişi, gerçekten de kimliklerinin izlendiğinden habersiz. Londra'da bir mağazada Facewatch sistemiyle izlenen 26 yaşındaki adli bilim uzmanı Abigail Bevon, bu uygulamanın kullanıcılar için şok edici olduğunu, ancak bu tür teknolojinin polis için yararlı olabileceğini kabul etti.

Teknolojinin bir diğer yansımaları arasında, İngiliz yapımı fikri olan Black Mirror dizisindeki distopik unsurların varlığı dikkat çekiyor. İnsanlar üzerindeki sürekli gözetim ve kontrol algısı, birçok kişi tarafından bu dizideki sahnelere benzetiliyor.

Aslında, Avrupa Birliği bu tür gerçek zamanlı yüz tanıma teknolojilerini yasakladı. Ancak İngiltere, belirli önlemlerle bu teknolojiyi kullanmaya devam etmekte ve bireylerin biyometrik verilerinin yerine, şüpheli olmadığı kanıtlandığında silineceğini iddia etmektedir.

İnsan hakları savunucuları, Notting Hill Karnavalı sırasında bu teknolojinin kullanılmaması gerektiğini belirten bir mektup yazdı ve Afro-Karayip topluluğunun haksız yere hedef alındığını belirtti.

Londra'da yaşayan Shaun Thompson ise, bu çeşitli gözetim sistemleri tarafından yanlışlıkla şüpheli olarak tanımlandığını ve bu nedenle tutuklandığını ifade ederek, yaşadığı hak ihlalini protesto etti.