Slovakya Başbakanı Robert Fico, yeni yıl arifesinde yayınladığı videoda Ukrayna'ya gözdağı verdi. Fico, "Eğer Kiev, Rus gazının geçişini engellerse, 1 Ocak'tan itibaren durumu yeniden değerlendirecek ve Ukrayna'ya karşı karşılıklı önlemler alma olasılığını da düşüneceğiz" dedi.

Fico ayrıca, "Gerekirse Ukrayna'nın elektriğe olan acil ihtiyacını durduracağız veya başka bir eylem planı üzerinde anlaşacağız" ifadelerini kullandı. Başbakan, Rus gazının Ukrayna ve Slovakya üzerinden transit geçişinin durdurulmasının Avrupa Birliği'ne önümüzdeki iki yılda 120 milyar euroya mal olabileceğini bildirdi ve Slovakya'nın da yılda yaklaşık 500 milyon euro kayıp yaşayacağını ekledi.

Ukrayna'nın müzakere pozisyonu giderek kötüleşiyor. Fico, Slovakya'nın Ukrayna-Rusya barış görüşmelerine ev sahipliği yapma teklifinde hazır olduğunu belirtti. "Eğer birileri Slovakya'da Ukrayna-Rus meselesi üzerine herhangi bir barış müzakeresi organize etmek için bize gelirse, misafirperverliğimize güvenebilirler" dedi.

Başbakan Fico, bu konuda Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştüğünü ve Putin'in olumlu yanıtının kendisini memnun ettiğini de açıkladı. Ancak, Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy'in ateşkes önerilerini reddetmesinin tüm Ukrayna'yı büyük bir felakete sürüklediğini savundu.

Fico, "Ukrayna'nın müzakere pozisyonu her geçen gün kötüleşiyor, Ukrayna bu batı macerası için büyük bedeller ödüyor" dedi. Slovakya, 2025'te Ukrayna üzerinden Rus gazı sevkiyatını sürdürmeyi hedefliyor. Ancak, Ukrayna savaşın devam etmesi nedeniyle Moskova ile olan transit anlaşmasını yenilemeyi reddetti. Ukrayna, 1 Ocak itibarıyla Rus gazının kendi topraklarından geçişine izin vermeyeceğini açıkladı.

Rusya'nın Ukrayna üzerinden gaz sevkiyatı, Sovyetler Birliği döneminde inşa edilen Urengoy-Pomari-Ujgorod Boru Hattı ile yapılmakta. Bu hat, Sibirya'nın batısından çıkarılan doğalgazı Avrupa'ya taşımak için kullanılmaktadır.

Avrupa'ya giden Rus gazının üçte biri, Haziran 2022'de durdurulan Sohranivka dağıtım noktasından geçerken, gaz sevkiyatı şu anda sadece Suca noktasından devam ediyor. Ukrayna yönetiminin yayınladığı 2023 verilerine göre, geçen yıl Ukrayna üzerinden Avrupa'ya taşınan Rus gazı miktarı, 2022'ye göre yaklaşık yüzde 28 azalarak 15 milyar metreküpe gerilemiştir.

Bu durum, Ukrayna'ya yıllık 1 milyar dolar, Gazprom'a ise 3 milyar dolardan fazla gelir sağlamaktadır.

TÜRKİYE GÜZERGAHININ ÖNEMİ ARTIYOR

Rus gazını Avrupa'ya taşıyan ana boru hatları olan Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa şu an atıl durumda. Ukrayna'dan sevkiyatın durması halinde Türkiye, tek önemli güzergah olarak ön plana çıkıyor. Türkiye ve Rusya arasında Ocak 2020'de faaliyete giren TürkAkım projesi, enerji dinamikleri açısından yüksek kapasitesiyle dikkat çekiyor.

TürkAkım, her biri yıllık 15,75 milyar metreküp kapasiteye sahip iki hattan oluşmakta ve bugüne kadar Türkiye'ye 40, Avrupa'ya ise 53 milyar metreküpten fazla doğalgaz arz edilmiştir. Ayrıca, Türkiye üzerinden Avrupa'ya toplam 63 milyar metreküp gaz ihraç edilebileceği iddia ediliyor.

Türkiye'nin ayrıca TANAP hattı üzerinden de 29 milyar metreküplük gaz sevkiyatı gerçekleştirilmiştir. Türkiye, İran doğalgazının müstahdisi konumunda olup, Türkmenistan gazının Azerbaycan ve Katar gazının da Suriye üzerinden sevkiyatına yönelik projeler hayata geçirmeyi hedeflemektedir.

GAZPROM'UN ZARARI ARTMAKTADIR

Rusya'nın en büyük doğalgaz şirketi Gazprom, 1999'dan bu yana ilk kez geçen yılı zararla kapamıştır. Gazprom, yaşadığı pazar kayıplarını tazmin etmek amacıyla ihracat pazarlarını çeşitlendirmeye çalışmaktadır. Eğer Ukrayna üzerinden sevkiyat durursa, alternatifleri azalacak olan Gazprom, ihracat önceliğini dünyanın en büyük ikinci ekonomisi olan Çin'e yönelik belirlemiştir.

Geçen yıl, Gazprom'un Çin'e ihraç ettiği doğalgaz miktarı 22,7 milyar metreküp olmuştur. Gazprom, Türkiye güzergahının geliştirilmesi için çalışmalar yaparken Türk yetkililerle Marmara Bölgesi'nde bir doğalgaz merkezi kurulması için de işbirliği içinde hareket etmektedir.