Bunama, Alzheimer hastalığını da kapsayan nörodejeneratif hastalıklar grubunu tanımlarken, hafıza, dil ve düşünce becerilerindeki gerileme ile kendini gösterir.

İlk bakışta yaşlılıkla ilgili bir sorun olarak görülse de uzmanlar, bunama vakalarının büyük bir kısmının önlenebilir olduğunu belirtiyor. Oxford Üniversitesi’nden Prof. David Smith'in liderliğini yaptığı bir çalışmada, 344 binden fazla bireyin verileri 15 yıl boyunca analiz edilerek, bunamaya yol açan 6 temel risk faktörü tanımlanmıştır.

Araştırmalar, yaşam tarzı, sağlık geçmişi, fiziksel göstergeler, sosyoekonomik durum, sosyal-psikolojik durum ve çevresel faktörlere dikkat edilmesi gerektiğini ortaya koyuyor. Bu faktörlerin orta seviyelere çekilmesinin, bunama vakalarının %43’ünü engelleyebileceği, iyi seviyede olanların da %73 oranında önlenebileceği saptanmıştır.

Uzmanlar, sağlıksız yaşam tarzının bunamanın gelişiminde önemli bir rol oynadığını vurguluyor. Bunun yanı sıra, bağımsız bir araştırmada, depresyon, diyabet ve yüksek kolesterol gibi sağlık koşullarının da risk faktörleri arasında yer aldığı belirtiliyor.

Çocukluktan itibaren bu unsurlara dikkat edilmesinin, bunama vakalarının %45'inin önlenebileceği sonucuna varılmıştır. Ancak, yaşlılık dönemindeki bireylerin de gerekli adımları atmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.

University College London'dan Prof. Gill Livingston, "Dünya genelinde birçok insan bunamanın kaçınılmaz olduğuna inanıyor; ancak bu doğru değil. Riske maruz kalmanın süresiyle daha büyük bir etkiye sahip olduğuna dair güçlü kanıtlarımız var, fakat hareket etmek için asla çok erken ya da çok geç değildir," diyor.

Uzmanlar, yaşam tarzında yapılacak değişikliklerin bunamanın önlenmesine veya geciktirilmesine yardımcı olabileceğini ifade ediyor.

Akdeniz diyeti, bunama riskini azaltmada önemli bir faktör olarak öne çıkıyor. Prof. Gill Livingston, düzenli egzersiz, sigara içmeme, orta yaşta zihinsel aktiviteleri sürdürme ve aşırı alkol tüketiminden kaçınmanın bunama riskini önemli ölçüde azaltabileceğini belirtiyor.

Akdeniz diyeti; zeytinyağı, sebzeler, meyveler ve balık gibi besinlerle zenginleştirilip, kırmızı etin minimumda tüketildiği bir beslenme modelidir. Bilim insanları, bu beslenme biçiminin içerisinde bulunan antioksidanların, bunama riskini azalttığını öne sürüyor.

Ayrıca, görme ve işitme yetilerindeki gerilemenin, bunama ile ilişkili olduğu için, işitme cihazları gibi yardımcı araçların erişilebilirliğinin artırılması gerektiği ifade ediliyor. Birleşik Krallık merkezli Alzheimer Araştırmaları Derneği'nden Fiona Carragher, alkol ve egzersiz gibi bireysel kontrolüne bağlı faktörlerin önemine dikkat çekiyor; ancak eğitim eşitsizliği ve hava kirliliği gibi toplumsal sorunların da çözülmesi gerektiğini vurguluyor.

Sonuç olarak, sağlıklı bir yaşam tarzı benimsemek ve bunama risk faktörlerine dikkat etmek, gelecekte sağlıklı yaşamanın anahtarlarından biri olabilir!