Bilim

Bilim Dünyasında Devrim: Beyin Haritalandırma Araştırması Nasıl Karar Verdiğimizi Ortaya Çıkardı!

2025-09-10

Yazar: Ayşe

Dünyanın dört bir yanında bulunan 22 laboratuvardan nöron bilimcilerin iş birliği ile gerçekleştirilen çığır açan bir araştırma, bilim tarihinde bir ilke imza attı. Beynin tamamını kapsayan bir harita çıkaran bilim insanları, karar verme sürecinde beynin farklı bölgelerinde meydana gelen aktiviteleri gözler önüne serdi.

Araştırma kapsamında 139 fareden elde edilen veriler, beynin 279 bölgesindeki 600.000'den fazla nöronun aktivitesini yansıtıyor. Bu sayının bir farenin beyninin yaklaşık %95'ine tekabül ettiği belirtiliyor. Elde edilen harita, bir karar verilirken beyinde neler olup bittiğine dair eksiksiz bir resim sunuyor.

Büyük Bir Devrim: Önceki Çalışmaları Geride Bıraktı!

New York Üniversitesi Grossman Tıp Fakültesi Nörobilim ve Fizyoloji Bölümü Başkanı Dr. Paul W. Glimcher, araştırmanın detaylarını CNN International'a aktardı. Glimcher, araştırmacıların bu düzeyde kimsenin hayal edemeyeceği büyüklükte bir veri seti oluşturduğunu ifade ederek, çalışmanın nörobilim alanının tarihindeki en önemli olaylardan biri olacağını belirtti.

Araştırmacılar, bu haritayı oluşturmak için öncelikle laboratuvarlar arasında standart bir prosedür geliştirdi. Farelerin görsel uyaranlara tepki gösterdiği dakikalardaki sinirsel aktiviteleri izlendi ve tüm laboratuvarlarda toplanan veriler birleştirildi. Yedi yılı aşkın çalışmanın net sonuçları, 3 Eylül’de Nature dergisinde yayımlandı.

Karar Verme Sürecinde Beyin Nasıl Çalışır?

Cenevre Üniversitesi'nde sinirbilim profesörü olan Alexandre Pouget, "İki büyük sonuca ulaştık, bu nedenle iki makale yazdık“ dedi. Birinci makalede, karar verme ile ilgili elektriksel aktivitenin yayılımı özetlenirken; diğerinde ise verilerin beklentilerin seçimlerini nasıl şekillendirdiği incelendi.

Araştırmanın önemi, daha önce karar verme sürecinde beynin sadece belirli bölgelerin aktif olduğunu gösteren bulgularla karşılaştırıldığında tamamen farklı bir tablo sunması. Yeni harita, sinirsel aktivitenin çok daha yaygın olduğunu ve motor kontrol bölgelerine kadar yayıldığını ortaya koyuyor.

Tek Nöronla Sınırlı Değil, 600.000 Nöronla Karar!?

Bilim insanları, yıllardır tek bir nörondan gelen elektriksel impulsları kaydederek beyindeki belirli aktiviteleri inceliyordu. Ancak bu yöntem, yavaş ve zor bir süreçti. Yeni teknolojilerle birlikte artık binlerce nöronu eş zamanlı izlemek mümkün.

Araştırma sırasında, fareler kafalarına takılan elektrotlu kasklarla küçük bir direksiyon simidini çevirerek ekrandaki hareketi kontrol etti. Elde edilen veriler, farelerin nasıl karar verdiğini ve bu karar sürecinde beynin farklı alanlarının nasıl etkileşimde bulunduğunu gösteriyor.

Nörobilimde Dönüm Noktası: Sloan Dijital Göküzü Araştırması!

Glimcher, bu araştırmanın, biyoloji bilimlerinde geleneksel olarak ayrışan laboratuvarlar arasında yapılan en büyük iş birliklerinden biri olduğunu vurguladı. Beyin aktivitelerini haritalandırmak, nöronların karar verme sürecindeki işlevlerini daha iyi anlamamıza yardımcı olacak.

Araştırmacılar, gelişen teknolojinin yardımıyla daha büyük ölçekli iş birliklerinin ilki olduğunu ve diğer araştırma gruplarına da ilham vermesini umduklarını belirtti.

Sonuç olarak, bu araştırma beyin haritalandırma alanında devrim niteliği taşırken, karar alma süreçlerimizi daha iyi anlamamız noktasında önemli bir kapı araladı. Beyin haritasının ortaya koyduğu yeni bilgiler, karmaşık davranışların kökenini ve işleyişini anlamamızda büyük bir şansa dönüşebilir!