
Beynin Gizli Haritası: Karar Verme Sürecimizde Neler Oluyor?
2025-09-10
Yazar: Mustafa
Beyindeki Karar Alma Sürecinin Şok Edici Keşfi
Uluslararası Beyin Laboratuvarı, 22 farklı laboratuvarın işbirliğiyle yürütülen dev bir araştırmayı tamamladı. 139 fareden toplanan verilerle oluşturulan bu çalışma, 279 beyin bölgesinde 600 binden fazla nöronun aktivitesini kaydetmeyi başardı ve fare beyninin yaklaşık %95’ini kapsayan ilk karar verme haritasını ortaya koydu.
New York Üniversitesi’nden Dr. Paul W. Glimcher, bu veri setinin nörobilim tarihinde bir dönüm noktası olduğunu vurgulayarak, “Bu ölçekle şimdiye kadar kimsenin hayal bile edemediği en büyük veri seti oluşturuldu,” dedi.
Beyin Neden Bütün Olarak Çalışıyor?
Önceki araştırmalarda karar verme esnasında sadece belirli nöron kümelerinin aktif olduğu düşünülüyordu. Ancak yeni harita, kararın her aşamasında beynin neredeyse tamamından elektriksel sinyallerin yayıldığını gösterdi.
Deneylerde kullanılan Neuropixels isimli dijital sinir probu, binlerce nöronu aynı anda kaydetmekte mümkün kıldı. Bu yeni teknoloji, standart yöntemlerden çok daha kapsamlı bir veri elde edilmesini sağladı ve milyonlarca sinyalden oluşan dev bir ağ görüntülendi.
Farelerin Zorlu Görevi: Doğru Yönü Bulmak
Deneyde fareler, kafalarına takılan elektrotlarla bir ekranda görünen siyah-beyaz çizgilerle dönerken doğru yönü bulmaya çalıştı. Görevi başarıyla tamamlayan fareler, ödül olarak şekerli su ile ödüllendirildi.
Harita, görsel girdilerin işlendiği arka beyin bölgelerinde başlayan sinyallerin, motor kontrol alanlarına ve ödül anında tüm beyne yayıldığını gösterdi.
Beklentiler Kararlarımızı Nasıl Şekillendiriyor?
Araştırmada ek bir zorluk da bulunuyordu: Bazı deneylerde daire çok silik gösterildi. Farelerin doğru yönde dönebilmesi için önceki denemelerden edindikleri bilgiyi hatırlamaları gerekiyordu.
Prof. Alexandre Pouget, "Her karar, beklentilerinizle şekillenir. Beyin daha uyarıcıyı işlerken önceden bildiklerinizi devreye sokuyor. Harita bu öngörüyü doğruladı," dedi.
Yeni Bir Dönem Başlıyor
Dr. Glimcher, araştırmayı astronomideki büyük iş birlikleriyle kıyasladı. Nasıl ki Sloan Dijital Gökbilim Araştırması detaylı 3 boyutlu haritalar sunuyorsa, bu çalışma da beyin alanında benzer bir paradigmada devrim yaratıyor.
Uluslararası Beyin Laboratuvarı'nın kurucularından Pouget, bu haritanın nörobilimde daha büyük ölçekli iş birliklerine öncülük etmesini umduğunu belirtti.