Son günlerde Amerika Birleşik Devletleri'nde gıda katkı maddesi olarak kullanılan eritrosin, halk dilinde bilinen adıyla kırmızı boya No. 3'ün kullanımı yasaklandı. Yiyecek ve içeceklere canlı bir kırmızı renk vermek için kullanılan bu sentetik boyanın, 30 yıl önce fareler üzerinde kanserojen etkileri olduğu kanıtlandı. ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), 15 Ocak 2025 tarihinde bu boyanın gıda ürünlerinde yasaklanacağına dair karar aldı. Ancak Türkiye'de bu boyanın kullanılıp kullanılmadığı ve sağlık riskleri merak ediliyor.

Peki, neden ABD kırmızı boya No. 3'ü yasakladı? Türkiye'de bu gıda boyası kullanılıyor mu, yoksa biz de sağlık riskleriyle mi yüzleşiyoruz? İşte uzmanların bu konudaki açıklamaları:

1- Kırmızı Boya No. 3 Nedir?

Kırmızı boya No. 3, kimyasal adıyla eritrosin (E127), gıda ürünlerinde yaygın olarak kullanılan, parlak kırmızı bir sentetik gıda boyasıdır. Genellikle şekerlemeler, pasta, dondurma gibi çeşitli tatlı ve içeceklerde kullanılır. Ancak, 1990 yılında ABD’de kozmetik ürünlerinde yasaklanmıştır.

2- Türkiye'de Kullanımı Var Mı?

Evet, Türkiye'de No. 3, E127 kodu ile etiketlenmiş olarak çeşitli gıda ve ilaç ürünlerinde kullanılmaktadır. Özellikle şekerlemeler ve pastalarda kırmızı renk elde etmek için tercih edilmektedir. Ancak, Avrupa, Avustralya ve Yeni Zelanda’da bu boyanın gıda amaçlı kullanımı yasaktır.

3- Sağlık Riski Nedir?

Yapılan araştırmalar eritrosinin tiroid hormonları üzerindeki olumsuz etkilerini ortaya koymuştur. Uzun süre maruz kalan hayvan deneylerinde tiroid tümörleri gözlemlenmiştir. Ayrıca DNA’ya zarar verebileceği ve kanser riskini artırabileceği de rapor edilmiştir.

4- Diğer Şüpheli Gıda Katkı Maddeleri Türkiye'de Kullanılıyor Mu?

ABD’de sorgulanan kırmızı boya No. 40 ve sarı boya No. 5 gibi diğer katkı maddeleri Türkiye'de de kullanılmaktadır. E129 ve E102 etiketleri ile birçok gıda ürününde yer alabilir.

5- Bu Boyalar Hangi Ürünlerde Var?

Kırmızı boya No. 40 genelde şekerlemelerde, dondurma ve keklerde ; sarı boya No. 5 ise meyve sularında ve enerji içeceklerinde kullanılmaktadır. Dolayısıyla bu boyalar sıkça tükettiğimiz ürünlerde mevcut.

6- Sağlık Riskleri Neler?

No. 40'ın bağırsak sağlığı üzerinde potansiyel zararları olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, sarı boya No. 5’in hormon sistemi üzerindeki etkileri ve alerjik reaksiyon riskleri de tartışmalıdır.

7- Doğal Alternatifler Varmı?

Kırmızı renk için pancar suyu, hibiskus özleri ve kırmızı meyve özleri kullanılabilir. Sarı tonlar için zerdeçal, mavi renk için ise spirulina gibi doğal kaynaklar tercih edilebilir. Bu doğal boyalar, sağlık açısından daha güvenlidir ve alerji riskini azaltır.

8- Türkiye'de Gıda Katkı Maddelerinin Yasaklanması Söz Konusu Mu?

Currently, Turkey has no formal prohibition against the use of red dye No. 3 or similar additives, however, there is an ongoing evaluation of some of these substances due to scientific findings and international regulations. It is crucial for consumers to stay informed about the ingredients in their food products to avoid potential health risks.