Szokująca stagnacja w finansowaniu nauki

Projekt budżetu na 2026 rok przedstawiony przez rząd budzi ogromne emocje. Wydatki na naukę oraz szkolnictwo wyższe pozostają niemal na tym samym poziomie co do PKB, co oznacza skromne 44,26 miliarda złotych. Pomimo zapowiedzi wzmocnienia finansowania, budżet Narodowego Centrum Nauki wzrośnie jedynie o symboliczną wartość 1,4% — do około 1,7 miliarda złotych. Naukowcy, którzy niedawno słyszeli zapowiedzi o „roku przełomu” od premiera Donalda Tuska, teraz odczuwają rozczarowanie i frustrację.

Sarkastyczne porównania w obliczu kryzysu

Prof. Piotr Sankowski, dyrektor nowo utworzonego instytutu IDEAS, w ironiczny sposób skomentował sytuację w polskiej nauce, porównując doktorantów do balkonów: „Czym się różni doktorant od balkonu? Balkon jest w stanie utrzymać rodzinę”. Taki sarkazm idealnie oddaje poczucie beznadziei wielu badaczy, którzy czują się niedoceniani i zostawieni bez wsparcia.

Rozczarowanie obietnicami premiera

Prof. Michał Tomza z Uniwersytetu Warszawskiego również nie kryje rozczarowania: "Obecne działania rządu są dalekie od obietnic, które usłyszeliśmy podczas spotkań z premierem. Mieliśmy nadzieje na realne wsparcie dla nauki, a tymczasem widać, że ministerstwo pozostaje ostrożne i koncentruje się na popularyzacji, a nie na zwiększeniu finansowania."

Mroczne wizje przyszłości polskiej nauki

Były minister nauki Dariusz Wieczorek podkreślał w swoim liście, że obecne nakłady na naukę są najniższe w XXI wieku, co grozi „demobilizacją najlepszych naukowców”. Brak systemowego wsparcia dla doktorantów i niskie płace na uczelniach tylko pogarszają sytuację. Naukowcy martwią się o przyszłość, gdyż brak stabilnego finansowania może prowadzić do drastycznego zmniejszenia liczby wykształconych kadr.

Czy minister naprawdę walczy??

W międzyczasie Dariusz Wieczorek wystosował apel do obecnego ministra nauki, Marcina Kulaska, pytając, czy również będzie walczył o lepsze finansowanie. Do tej pory nie uzyskano odpowiedzi na żadne pytania dotyczące korespondencji ministra z resortem finansów.

Budżet zrestrukturyzowany, ale za mało

Rozmowy na temat budżetu wskazują, że ministerstwo chciało zwiększenia nakładów o 1,8 miliarda złotych, jednak minister finansów uznał to za niewykonalne w obliczu rosnącego deficytu budżetowego. W efekcie potrzebne środki przenosi się z innych koszyków budżetowych, co tylko komplikuje sytuację.

Potrzebne reformy i konkretne działania

Prof. Przemysław Hensel z Uniwersytetu Warszawskiego uważa, że niskie nakłady na naukę są systemowym problemem. Wskazuje, że poziom finansowania powinien sprzyjać innowacjom, a nie tylko utrzymywaniu kadry dydaktycznej. Brak reform, które powinny wspierać rozwój systemu edukacji oraz nauki, jest wyraźnie zauważalny.

Przerażające statystyki polskiego szkolnictwa

Spadek polskich uczelni w różnych rankingach, takich jak ranking szanghajski, tylko potwierdza alarmujące tendencje. W 2024 roku jedynie 8 polskich uczelni znalazło się w top 500, co pokazuje, że sytuacja wymaga pilnych i drastycznych zmian.

Oczekiwanie na zmiany

Rozmowy na temat zwiększenia finansowania muszą być połączone z reformą systemu. Ministerstwo pracuje nad ewaluacją uczelni, jednak konkretne zmiany są nadal w fazie opracowywania, a czasu pozostaje coraz mniej.